Shkolla fillore “Naim Frashëri” në Pazar të Ri me 1943
Gani Mehmetaj
U thirrem në kupë të qiellit. Lëshuam zë se ende jemi shqiptarë. Dhamë alarmin se fara jonë po shuhet, se është koha të na nxirrni nga balta e mjegulla vrastare që na ka mbuluar, por kot, ju nuk na ndihmuat, as nuk na quat fjalë miradie. Vazhduat t’ia përkëdhelnit sedrën vetës me përralla për mbret.
Prapë i rinisëm ftesat për ndihmë. Nxorëm flamujt nga arkat e mykura, ku i kishim fshehur pasi iku ushtria shqiptare e u fut ushtria mizore serbe, nxorëm qeleshet e bardha nga arkat e gjyshes, ku i mbajtëm të fshehur mbi pesëdhjetë vjet, kujtim të një fëmijërie, kur qeleshja ishte pjesë e uniformës shkollore që na i sollën mësuesit shqiptarë me ikonat e shqiptarizmit Ernest Koliqi e Mustafa Kruja. Shpresuam se ju ishit nipërit e tyre guximtarë, sepse mësuesit e Koliqit na e rimesuan historinë, na thanë se jemi ata që ishim, arbërorë që do t’i ringjitemi sërish trungut tonë. Ndërkaq, baballarët tuaj nga Rrafshi i Dukagjinit luftuan si luaj për Shqipërinë etnike, na shpëtuan nga masakrat serbe.
Ju e dini që kur u tërhoq ushtria shqiptare, ndodhi hataja. Gati na zhbinë serbët e malazezët. Ne që mbetem gjallë, pranuam çdo gjë që na ofronin sa të shpëtonim kokën. Na thanë të deklarohemi myslimanë sllavë, ne bëmë si na thanë, na e ndaluan gjuhën shqipe, ne e rrudhëm gojën, nuk e flisnim, megjithëse ishim gjak i pastër arbëror nga fisi i Kelmendi. Gjuha gati ra në koma, por nuk vdiq, nisi të ringjallët. Nisi të ringjallët edhe vetëdija kombëtare.
Sot turpërohemi nga ministri Lajqi (Ljajiq), bastardi kelmendas, i biri i Judës komb mohues, ish zëdhënës i Milosheviqit, burizan i Daçiqit e Edoganit, që i ndërron patronët si lavirja dashnorët . Turpërohemi edhe nga ata bastard komb mohues që dolën me flamuj serbë e turq, duke ia tundur vithet herë presidentit serbë, herë presidentit turk, ndërsa e mohuan si Juda Krishtin flamurin e tyre kuq e zi. Pas shtatëdhjetë vjetësh bijtë tonë bastardë të Pazarit të Ri i tundnin dy flamuj (serbë e turq) të dy kombeve që na vranë pa mëshirë. A ka turp më të madh?
Por të mbrapshtës i bëtë rrugë edhe ju. Boshllëkun që u krijua në fillim të viteve të nëntëdhjetë, atëherë kur nisi të shthurej Jugosllavia, ju bashkëkombësit tonë në Shqipëri e në Dardani nuk e plotësuat me asgjë, nuk na e dhatë asnjë ndihmë, nuk na mbështetet as moralisht. Kur ju na latë jetimë e “plotësoi” islamisti i përhumbur Izetbegoviqi që na futi në kasaphane, duke na bërë mish për topat e Serbisë, sepse ne budallenjtë e bastarduar as shqiptarë, as sllavë, ishim të vetmit luftëtarë që e mbrojtëm Sarajevën. Boshnjakët ia mbathnin kah sytë këmbët, ne luftonin si të çmendur.
Pastaj kur përfundoi lufta në Bosnje, prapë në Dardani e në Shqipëri nuk u kujtuan për neve, niset të zhvatnit, të vidhnit e e të vrisnit njëri-tjetrin, kështu që serbët, turqit e arabët sërish na ripushtuan. Një herë e mbushën territorin tonë me xhami e mejtepe, pastaj hapën shkolla në gjuhën serbe e turke, duke e ndaluar fjalën shqipe edhe në rrugë, ndërsa më vonë hoxhallarët rekrutuan të rinjtë tonë në luftën e ISIS-it. Prandaj nga territori ynë, dikur pjesë e Shqipërisë Etnike ka më së shumti budallenj në ISIS.
Kështu, na hangar dreqi dhe i biri, na latë në dorë të shkaut e të turkut, – me thotë pa me lënë t’i përgjigjesha Muho, në një restorant skaj rruge, derisa haja drekë. Ai mu afrua me të parë targën prishtinase të makinës sime.
Desha t’i them se nuk jam unë ai që e le dike as në dorë të dreqit as në duar të engjëllit, jam vdekatar si të gjithë të tjerët, por ai sikur kishte frikë se mos e ndërprisja, nisi të mi numëronte vuajtjet e tyre dhe mëkatet tona. Muho, me pamje malësori shtatgjatë e fytyrë kockore, fliste herë shqip, herë sllavisht, apo sikurse i thoshte ai boshnakçe.
-E shikove në televizion si na nxori Daçiqi e Erdogani në rrugë? Të dukeshim si majmunë?
-Muho, miku im, nuk të kuptoj, bëhu më i qartë, -ia ktheva, ndërsa rrëkëlleja ndonjë gotë raki për çlodhje nga rruga.
-A je ti shqiptar a jo-, me pyeti, duke më shikuar më dyshim.
-Natyrisht shqiptar jam, i thash i zemëruar me pyetjen koti.
-Më bëre të dyshoj me ngurrimin dhe me sllavishten tënde serbçe, – ma priti, sikurse donte ta arsyetonte vetën për dyshimin e shfaqur.
-Pse cilën sllavishte e fole ti? Mos me thuaj se është ndryshe nga e folmja serbe, ia prita paksa i acaruar. – Nëse boshnjakët që ua keni marrë gjuhën, i kanë futur pesë- gjashtë përshëndetje arabe: merhaba, selam alejkum, aksham hajrollah, që kanë nis t’i përdorin edhe majmunët shqipfolës në Dardani e në Maqedoni, prapë serbçe e zvetënuar është.
Ai u thartua në fytyrë, dikur nisi të turpërohej, prandaj shqipja e tij e vjetër, e kelmendasve të Rugovës, zgjatim i së cilës janë, u bë më e pranishme në bisedë.
Vajtimi i tij malësorçe për vuajtjet e ndeshtrashat ishte më i dhimbshëm, një vajtim epik pa një pikë loti.
– Sikur ju shqiptarët e Dardanisë e të Shqipërisë të ishit ndryshe, më të fortë, më kombëtar, ne shqiptarët e humbur, do të ktheheshim të rrënjët me komb e me fe, kështu na mori lumi. Sllavët na e imponuan gjuhën, turqit fenë, – mi rendiste ai ankesat.
Sa nuk shpërthente në vaje, por krenaria e malësorit e frenonte. Në fillim të bisedës më tha se e kishte lënë rakinë qe kur u bë edhe një herë mysliman nga presioni i paratë e emisarëve turq e arabë. Por nga pikëllimi nisi të porosiste teke njërën pas tjetrit, duke i thënë kamerierit në gjuhën sllave, “edhe një raki më të fortë!”
Dikur e ngriti zërin. Më kapi frika, sepse pak duhej që policia sllave të vinte e të na mbërthente në pranga në qendër të qytetit të Vjetër të Pazarit të Ri, të cilit dikur Tre Guri i thoshim. Kamerieri përgjonte si te ishte ushtruar nga KGB-ja.
Qyteti kishte ndryshuar pamje nga ajo që e mbaja në mend para 43 vjetësh, kur isha për herë të fundit. Dikur frymonte edhe shqip, ndërsa sot shqiptarët nuk dukeshin askund, mbase rrinin strukur prapa dyerve të mbyllura nga frika e terrori.
Qyteti antik ilir, i ndaluar për vendës shtrihej përtej kodrës, ndërsa me thanë se pushtetarët nuk lejonin ta vizitonim. Mua më mbërtheu pikëllimi i trishtë si Rrafshnaltat e zymta të Peshterit.
