SYLVIA PLATH – 5 poezi

Nga

5 Shtator 2018

895

SYLVIA PLATH
1932 – 1963

Sylvia Plath ishte poete, romansiere dhe noveliste amerikane e lindur më 27 tetor 1932 në Boston të SHBA-ve.

1. UNË JAM VERTIKALE

Por unë do të preferoja të isha horizontale.
Nuk jam një pemë me rrënjët në tokë
thithëse mineralesh dhe dashurie nëne
kështu që unë të mund të shkëlqej me gjethe në çdo mars,
as jam bukuria e një rozete
e pikturuar mrekullisht që të shkaktoj klithma çudie,
pa e ditur se, shpejt do të duhet të humbas petalet e mia.
Përballë meje, një peme është e pavdekshme
dhe maja e një luleje, jo e lartë, por më e ndezur:
e një jetë të gjatë, për më tepër më mungon këmbëngulja.

Sonte, në dritën e pafundme të yjeve,
pemë dhe lule kanë përhapur parfumet e tyre të ftohta.
Kaloj përmes, por asnjë prej tyre s’m’i hedh sytë.
Ka raste që mendoj, ndërsa fle
mbase iu ngjaj atyre përsosmërisht-
me mendimet e mia ju shkoni në mjegull.
Të rrish shtrirë është për mua më e natyrshme.
Atëherë qielli dhe unë bisedojmë hapur,
dhe unë do të jem e dobishme ditën që rri shtrirë për gjithmonë:
më në fund pemët do të më takojnë, lulet do të kenë kohë për mua.

2. TULIPANËT

Tulipanët janë shumë nervozë, është dimër këtu,
Shiko si çdo gjë është e bardhë, e qetë, me dëborë.
Mësoj paqen, ndërsa prehet e qetë afër meje
si drita mbi këto mure të bardha, si ky shtrat, si këto duar.
S’jam askushi, s’kam të bëj me shpërthimet.
I dhashë emrin tim dhe rrobat e mia infermiereve,
historinë time anestezistit dhe trupin tim kirurgëve.

Kanë mbështetur kokën time midis jastëkut dhe buzës së çarçafit
si një sy midis qepallave të bardha që s’do të mbyllen.
Bebëz budallaqe, duhet të grumbullosh gjithçka.
Infermieret kalojnë dhe rikalojnë, nuk turbullojnë,
kalojnë si pulëbardhat drejt tokës me skufjet e tyre të bardha,
duke bërë gjëra me duar, të barabarta me njëra-tjetrën,
kështu që është e pamundur të thuhet se sa janë.

Trupi im është një gur për ata, bëhen gati si uji
për gurët mbi të cilët duhet të rrjedhë, duke i lemuar me mirësjellje.
Më japin topitje me gjilpërat e halave xixëlluese, më japin gjumë.
Tani kam humbur veten time jam e lodhur nga bagazhet –
Çanta ime prej lëkurë si një kutizë e zezë pilulash,
burri dhe fëmija im buzëqeshin në fotografinë familjare;
buzëqeshjet e tyre më mbërthejnë lëkurën, grepa të vegjël tëbuzëqeshur.

Kam hedhur gjëra në det, mbart mbi supe tridhjetë vite.
bashkangjitur fort në emrin tim dhe në adresë.
Ata kanë fshirë të gjitha ndjenjat e mia.
E frikësuar dhe e zhveshur mbi barelën e gjelbër plastike
Kam parë çajnikun tim, komonë e rrobave, librat e mi
Të zhytem thellë, dhe uji të më arrijë mbi kokë.
Jam një murgeshë tani nuk kam qenë kurrë kaq e pastër.

Nuk doja lule, doja vetëm të shtrihesha
me pëllëmbët lart krejtësisht bosh.
Të jesh i lirë, s’e keni idenë se sa të lirë jeni-
paqja është kaq e madhe sa të verbon,
S’ kërkon asgjë, një etiketë me emrin, e ndonjë çikërrime.
Me këtë, më në fund, mbyll të vdekurit; i përfytyroj
duke i mllaçitur si një meshë Kungimi.

Tulipanët janë tepër të kuq në radhë të parë, më plagosin.
Edhe nëpërmjet gazetës si dhuratë i dëgjoja të merrnin frymë ngadalë,
nëpërmjet fashës së bardhë, si një fëmijë monstruoz.

Faqekuqët i flasin plagës sime, i përgjigjen.
Janë tradhtarë:duken se valëzojnë, edhe nëse më tërheqin poshtë,
duke më ngatërruar me gjuhën e tyre të beftë e me ngjyrën,
një duzinë tulipanësh të kuq të plumbtë rreth qafës sime.

Më parë asnjë s’më shihte, tani po më shiohin.
Tulipanët kthehen drejt meje, dhe dritarja pas
ku drita çdo ditë zgjerohet e hollohet,
unë shoh veten, madje, qesharake, hije letre e riprerë
midis syrit të diellit dhe syve të tulipanëve,
nuk kam fytyrë, kam dashur të më mbyllin.
Tulipanët gjallërues konsumojnë oksigjenin tim.

Para se të vinin atmosfera ishte mjaft e qetë,
Pulsonte, frymëmarrje pas frymëmarrjeje, pa ndërprerje.
Pastaj tulipanët e mbushën me zhurmë të madhe.
Tani ajri i shtyn dhe i vërtit përreth si lumë
i shtyn dhe i shtjell rreth një makine të kuqe-ndryshku të thellë.
Koncentrojnë vëmendjen time, që ishte e lumtur
duke luajtur e duke pushuar pa u angazhuar.

Edhe muret duken se u ngrohën midis tyre.
Tulipët duhej të qëndronin pas hekurave si kafshë të rrezikshme;
hapen si goja e një tigri të madh afrikan,
dhe unë kujtohem për zemrën time: hapet e mbyll
vazon e saj të gonxheve të kuqe për dashurinë time të vërtetë.
Uji që shijoj është i ngrohtë dhe i kripur si deti,
dhe vjen nga një vend që larg si shëndeti.

3. LETËR DASHURIE

S’ është e lehtë të thuash ndryshimin që të veproje.
Nëse tani jam e gjallë, atëherë isha e vdekur
edhe nëse, si një gur, nuk u kujdesa për veten
dhe rrija aty ku isha si zakonisht.
Ti s’kufizoheshe të më shtyje pak me me këmbë, jo-
dhe të lije që të kthehej syri im i vogël lakuriq
përsëri drejt qielitl, pa shpresë, është e natyrshme,
për të kuptuar kaltërsinë, apo yjet.
Nuk qe kjo. Le të themi që fjeta: një gjarpër
i maskuar poshtë një guri të zi midis gurëve të zinj
në zbrazësinë e bardhë të dimrit-
si fqinjët e mi, pa nxjerr ndonjë kënaqësi
nga miliona faqe të skalitura përsosmërisht
që preheshin në çdo kohë për të shpërndarë
faqen time prej bazalti. shndërroheshin në lot,
engjëj vajtues me natyrë të shuar,
Por nuk më bindnin. Ato lot ngrinin.
Çdo kokë e vdekur kishte një grilë akulli.
Dhe unë vazhdoja të flija si një gisht i palosur.
Gjëja e parë që pashë qe ajri, ajri i kulluar, i qelqtë,
dhe pikat e burgosura që ngriheshin në vesë
të kthjellët si shpirtra. Përreth shtriheshin
shumë gurë flegmatikë dhe të shpërlarë,
Unë shikoja dhe nuk kuptoja.
Me një vezullim cifle mike, u largova
për t’u derdhur jashtë si një lëng
midis këmbëve të zogut dhe të kërcejve të bimëve
Nuk u gënjeva. Të njoha në çast.
Pemë dhe gurë shkëndijonin, pa hije.
Gjatësia ime e shkurtër u bë e shndritshme si qelqi.
Fillova të buis si një filiz marsi:
një krah dhe një këmbë, një krah, një këmbë.
Nga guri në re, dhe kështu u ngjita në largësi.
Tani unë i ngjaj një specie të Perëndisë
dhe valvitem nëpër ajër në fustanin tim të shpirtit
të pastër si një kallep akulli. Është një dhuratë.