POEZI BASHKËKOHËSE POLAKE: TADEUSZ RÓŻEWICZ

0
835

Zgjodhi dhe përktheu nga polonishtja:
MAZLLUM SANEJA

TADEUSZ RÓŻEWICZ

KUSH ËSHTË POET

Poet është ai që vjersha shkruan
dhe ai që vjersha nuk shkruan

Poet ësht ai që pranga këput
dhe ai që me pranga lidhet

Poet është ai që beson
dhe ai që nuk mund të besojë

Poet është ai që gënjen
dhe ai që e gënjyen

Poet është ai që ha nga duart
dhe ai që pret duart

Poet është ai që ka gojë
dhe ai që e fsheh të vërtetën

Poet është ai që bie
dhe ai që ngritet

Poet është ai që shkon
dhe ai që nuk mund të shkojë

RAVENA

Ravenën sot e pashë
në ëndërr
me qiell të kthjellët
të rrumbullakët
qengja të bardhë
në luadhin e blertë

pastaj
shkëndija të arta
shkrepkan
nga sytë e mi

Lacrima Christi

KAM PARË MONSTRUMË TË MREKULLUESHËM

Të vdekurit të gjallët
gjithnjë lindin
flori

Në sezonin e vdekur
në shtyllat e shtypit me ngjyra
pranë gjarprit të detit
duket
Pablo Pikaso

Monstrumi
nga parahistoria
e artit

jetoi shfrytëzoi bëri shaka
në barkun e botës
në panaire të përvitshme

më së pari tullaci kokëmadh
në kokë sy të zez të përflakur
në shpinë kishte gëzof mali
në dorë bastunin si sëpatë

mizëri njerëzish e rrethonin
dhe çuditërisht e shikonin
rreth e përqark vendit katastrofa
apo pranë barakës me birra

në peizazhin e ngrysur në perëndim dielli
përmes duarve iku fluturimthi pëllumbi
i pastër i bukur i tejdukshëm

artisti magjistar
jetoi në shumë shtëpia kështjella
rrethuar me të vdekur të gjallë me gra
riprodhoi prodhoi fëmijë portrete
njëqind
dyqind
treqind
një milion dollar
në Piskovicë dhe Glivicë
bojaxhinjtë kishin filluar
të lyejnë banesat sikur pikasot
në vend që ‘mos u bën i tillë si ticiani’
kanë thënë ‘mos u bën i tillë si pikaso’

pastaj ia behu lajmi
se ka vdekur se janë rrotulluar e rrotulluar
e janë bërë
farë procesesh të trashëgimisë
të vdekurit kanë lëvizur vërtitur
mureve të galerive private
salloneve të artit muzeve bankave
kapelave
rreth e përqark bien portretet

Ai nekropol me zulmë
i artit
trëndafil erërash
lind florinj duketë
dhe më buzëqesh me ironi
dhe humb prapa këndit të rrugës
në kozmos
derisa unë më i ri se vetvetja

tashmë njëzet e shtatë vjet
rrugës Krupnicze
blej çaj sheqer
bukë dhe salçiçe

në shtëpi më pret
detyra
Të shkruaj poezinë për Oswiencimin

SHËNIME PËR AUTORIN

Tadeush Ruzheviç (1921 – 2014) lindi në Radomsko të Polonisë. Është një nga poetët, prozatorët dhe dramaturgët më të shquar të letërsisë bashkëkohëse polake në botë. Tadeush Ruzheviç atij brezi tragjik të shkrimtarëve polak, të cilët vargjet e para i shkruan në traumat dhe kataklizmat e luftës. Shkroi dhe botoi më se 50 libra, pothuaj se të gjitha janë të përkthyera në shumë gjuhë të botës. Është laureat i shumë shpërblimeve kombëtare dhe ndërkombëtare në botë. (M.S.)