KJO POEZI E POETIT TE MADH AMERIKAN
JOHN ASHBERY, I KUSHTOHET POETIT
TE MADH SHQIPTAR MOIKOM ZEQO
JOHN ASHBERY
John Lawrence Ashbery [1] (28 korrik 1927 – 3 shtator 2017) ishte një poet dhe kritik arti amerikan. [2]
Ashbery konsiderohet poeti më me ndikim i kohës së tij. Kritiku letrar i Universitetit të Oksfordit, John Bayley shkroi se Ashbery “tingëllonte, në poezi, tonet standarde të epokës.” [3]
Langdon Hammer, kryetar i Departamentit të Anglishtes në Universitetin Yale, shkroi në vitin 2008, “Asnjë figurë nuk afrohet aq shumë në Amerikë, poezi gjatë 50 viteve të kaluara si John Ashbery” dhe “Asnjë poet amerikan nuk ka pasur një fjalor më të madh, më të larmishëm, as Whitman, as Pound.”[4]
Stephanie Burt, një poete dhe profesore e Harvardit në anglisht, e ka krahasuar Ashbery me TS Eliot, duke e quajtur Ashbery “figurën e fundit, të cilës gjysma e poetëve në gjuhën angleze menduan të gjallë një model të shkëlqyeshëm, dhe gjysma tjetër mendoi e pakuptueshme“.
PARADOKSE DHE OXYMORONS*
MOIKOM ZEQOS
Kjo poezi merret me gjuhën në një nivel mjaft të sheshtë.
Shikoje po flet për ty. Shiko nga dritarja
ose prek shqetësimin. E di, po ti nuk e di.
Të mungon, i mungon, të mungon, ju i mungoni njëri-tjetrit.
Poezia është e trishtuar sepse ti dëshiron të jetë jotja, dhe nuk mund.
Ç’është një nivel i sheshtë? Është ajo gjë dhe të tjerat,
dhe sjellja e një sistemi në lojë. Lojë?
Epo, në fakt, po, por mendoj se loja është.
një gjë e jashtme më e thellë, një rol i ëndërruar,
si në shpërndarjen e hirit në këto ditë të gjata gushti
pa demonstrim. Një hap i fundit. Dhe para se ta dini
ajo humbet në avull dhe në bisedat e makinës së shkrimit.
U luajt një herë tjetër. Unë mendoj se ti ekziston vetëm
që të më mundosh mua ta bëj, në nivelin tënd, dhe atëherë nuk je aty
ose ke adoptuar një qëndrim tjetër. Dhe poezia
që më vuri butësisht pranë teje. Poezia është, ti.
Përktheu Faslli Haliti
Poezitë e Ashbery as shpjegojnë, as simbolizojnë, madje as referojnë ndonjë përvojë që poeti ka pasur … ata vetë janë diçka, ato janë krijimi i tyre dhe do të ishte më e saktë të thuash që bota, përkundrazi, është e tyre shkëlqim, një ese kritike mbi ta …
“Richard Howard (në parathënien e “Një botë që nuk mund të jetë më mirë”)
