Përshëndetje për festën “Dita e Verës”
Vedat Shehu
Gëzuar Ditën e Verës 13 Mars 2018, me po-atë ndjenjë si për vitin e ri, sepse në këtë ditë madhështore, Pellazgët dhe Ilirët para-latinë festonin Vitin e Ri (Dita 1 Mars i lashtë, te zhvendosur nga Latinët në mes të dimrit, 1 Janar, muaji i 11 pellazgjik) të përcaktuar pikërisht me gjelbërimin dhe lulëzimin pranveror (Kjo ditë ishte dita e fillimit të vitit prej 12 muajsh. => Pellazget => Ilirët e ndanin vitin ne dy stinë:
Stina e parë shtatë-mujore fillonte me çeljen e gjetheve dhe luleve, fillimin e punëve, mbjelljeve, nxjerrjen e bagëtive nga stallat për ne kullota dhe quhej vere; stina e dyte pesë-mujorë përcaktohej me fillimin e vyshkjes, zverdhjes e, me rënien e gjetheve në Nëntor (Muajin e nëntë) dhe pasqyrohej me nje pushim stinor aktiv, kujdes për bagëtinë e kafshët e punës ne stalla, përgatitjen e veglave te punës per stinën tjetër, argëtimet rreth vatrave dhe rreth ceremonive familjare e nderfamijare.
Një hap i madh përpara është bërë me vendimin e kombëtarizimit dhe zyrtarizimit të Festës së Verës. Kësaj ngjarjeje, siç më duket mua, duhet t’i bëhet një shpjegimi i zgjatur dhe të pritet me aktivitete dhe ceremonira përkatëse si për festë të veçantë shqiptare.
Me konsideratë
= = = = = = = = = = = = = =
Shenim: Per uptimin e autoktonise se Shqiptareve si Neo-Ilire dhe te Ilireve si Neo-pellazge, po bashkangjis nje koment timin Per etimologjine, perse territori in nje mali te bardhe ka marre eemerin Mal i Zi. VSh
Mali i Zi figura dhe etimologjia:
http://treasures-in-disguise.net/montenegro-the-black-mountain/
Lodhen kot, e s’e gjejnë dot, perse Mali i Bardhë i Cetinës i quajtur Mali Lovçen ka marrë emrin Mal i ZI (Montenegro = Cerna Gora)
Thuhet se brezi i gjelbër i pyllit të pishave, që shtrihet përgjatë rrëzës apo thembrës prej shtufi të malit të bardhë prej gëlqerorësh, i paska dhënë emrin territorit që quhet Mal i Zi, kur në fakt një arsyetim i tillë është krejtësisht i gabuar. Nuk mund t’i jap thembra, rrëza e gjelbër ngjyrën e zezë malit me ngjyrë mbizotëruese krejt të bardhë prej gëlqerorësh të pastër.
E vërteta është që Neo-Iliret dmth Arberit (paleoshqiptarët) e kanë quajtur territorin MALSI. Këtë, murgjit e Manastririt të themeluar aty nga Venetiku, që s’e kanë dit mire shqipen e vjetër, e kanë kujtuar se do të thotë Mal Zi (= Mali i zi = Montenegro).
Edhe sot Shkodranët, zonës te Koplikut, kufitare me Malin e Zi, i thonë “Malsi e Madhe”, me kuptimin zonë malore e gjerë në dallim nga zona të tjera malore më të ngushta apo më të ulëta. Kështu u është mbushur mendja etimologëve dhe historianeve sikur e folmja e zonës së banuar nga Iliro-arberoreo-shqiptarët s’ka lënë gjurmë në toponimi.
[Faktikisht, nën sundimin e shtetit (Perandorisë) Serbe, në Qendrat e Provinceve Ilire ishte instaluar administrata Civilo-Ushtarako-Fetare Serbe (sllave) dhe njiheshin si territor Serb. Zona Malsia e Shkodrës u shpall mini-shtet sllavë].
[Mount Lovćen: the black mountain that, according to some origin stories, gave Montenegro its name. Photography by Luka Bošković].
http://treasures-in-disguise.net/montenegro-the-black-mountain/
MONTENEGRO: THE BLACK MOUNTAIN
May 27, 2014
How did a Balkan country smaller than the American state of Connecticut end up with the mysterious and monumental name Montenegro?
Although the origin of the name Montenegro is still debated among historians, it can be traced as far back as the early 1200s, when “Crna Gora” (“Black Mountain” in Serbo-Croatian) was used in the charter of Vranjina Monastery to denote the highlands of Mount Lovćen, a mountain by Kotor in southwestern Montenegro. That the country is known today by the Venetian calque “Montenegro” rather than the Serbo-Croatian “Crna Gora” reflects Venice’s dominance over the Balkans during the Middle Ages; what is now the coast of Montenegro and parts of Albania was under Venetian control between 1420 and 1797.
Perhaps we will never know exactly why the area was in the first place called Crna Gora or Montenegro, but one our favorite origin stories comes from the Middle Ages, when the Venetians traded with independent city states along the Adriatic. Kotor, one of these independent city states at the far end of the Boka Bay, a winding body of water connecting the Adriatic to the town, was the only passageway into today’s mainland Montenegro.
Once they had arrived in Kotor, the Venetians had to cross the city walls behind Kotor and travel up and over Mount Lovćen to reach Cetinje, at that time the capital, which was located at the foot of the mountain. The Venetians would therefore, in speech, refer to today’s mainland Montenegro as the place over the dark mountain; the pine forests on Mount Lovćen were apparently so dense that from far away the mountain looked black.
