Tregim nga ALBERTO MORAVIA
Përktheu: AGIM MATO
Sot në mëngjes, pasi im shoq flet me mosaprovim për sjelljen e një mikeje tonë, që mesa duket, e tradhëton bashkëshortin, shpërtheva me një gjaknxehtësi që më befasoi, sepse as unë vet nuk e dija të isha kaq e apasionuar për argumentin në fjalë: “Si të gjithë burrat edhe ti je naiv, përsa u takon grave, të cilat beson se janë ashtu siç duken. Gratë, të gjitha na paskan diçka fëminore, një lloj pafajësie, nuk është kështu? Pa mjekër, fytyra të qashtra, me një ovalitet delikat, sy të mëdhenj, hundë të imta, gojë të vockla.
Ngjajnë të gjitha si fëmijë, edhe pesëdhjetvjeçaret bile. Dhe kështu ju gënjejnë lehtësisht juve burrat. Mos e lini veten të mashtroheni nga dukja. Grua jam edhe unë dhe i njoh gratë dhe di të të them se nuk gjen as edhe një të vetme që nuk shtiret, që nuk është mashtruese, që nuk tradhëton, që nuk është e pabesë dhe e pasinqertë.Vetëm se, e parë nga pikpamja e grave, falsiteti i tyre zhduket, merr një tjetër emër.
Këtu qëndron thelbi. Janë false vetëm në raport me burrat, nuk flas për të tjerat.” Im shoq qeshi nën hundë me kokën e ulur mbi pjatë. Në fund pyeti: “Dhe ç’emër i ve këtij falsitetit të grave, thënë sipas mënyrës tënde? “Emri është imagjinatë, pavarësi, fuqi, liri, aventurë, jetë dhe kështu me radhë.” “Të gjitha këto, pa dyshim, janë shumë të respektueshme. Por, më jep një shembull.”
“Një shembull? Mund të të jepja mijëra.” “Më mjafton vetëm një.” E zënë e papërgatitur nervozohem, kafshoj buzët, pastroj me gishta drudhet e bukës mbi tavolinë.
“Ti, me shembujt e tu, me pedantizmin tënd! Nuk e di. Për shembull, njoh një grua, ende të re, shumë të bukur, që, e nxitur nga imagjinata, nga dëshira për të qenë e pavarur, egoja e forcës, nevoja e lirisë, shija e aventurës, me pak fjalë pangopësia për jetën, po sajon një ngatërresë të pabesueshme.” “Cfarë ngatërrese?”
“Pasi është mikluar për vite nga një burrë i pasur e i shkuar në moshë, është bërë e dashura e tij, me marrëveshjen që ai t’i japë, sa herë që takohen një shumë të hollash si shpërblim.” “Ku qëndron ngatërresa? Diçka shumë e thjeshtë dhe më shumë akoma, e rëndomtë.!”
“Prit. Këtë shumë, ajo, ja jep si të tillë një tjetër burri, i ri ky, me të cilin është dashuruar. Shuma pastaj shkon në favor të një grupi revolucionarësh. Edhe i riu është dashuruar me të, por ajo e refuzon me kokfortësi. raportet e tyre janë të papërlyera. “Ç’është, kjo, dikush që prostituon për hir të një të ashtuquajture kauzë?”
“Jo, nga momenti që dashuron të riun, duket se prostituon për të.”
“Me që ra llafi. Thua që falsiteti i grave, shikuar nga pikpamja e tyre, quhet pavarësi. Po pavarësi nga kush?”
“Pavarësi nga bashkëshorti. Nuk mund të jetë ndryshe..”
“Bukur fort, po përse?” “Për një arsye shumë materiale: sepse banon me të shoqin në shtëpinë e tij. Pra e vetmja vartësi e vërtetë është ajo me pronarin e çatisë. “ D.m.th. me bashkëshortin?” “Tamam”
“Kështu gratë janë të dëshpëruara nga frika se një ditë mund t’i flakin në rrugë. Dhe se hakmerren nga ky dëshpërim, duke organizuar atë që ti e
quan katrahurë?” “Pak a shumë kështu”
Pas mëngjesit, im shoq shkon të pushojë. Është më i vjetër se unë, mund të ishte edhe babai im. Dhe në fakt ka nga babai dashamirësinë mbrojtëse, një mirësi të dhimsur dhe për fatin tim të mirë, iluzione të sinqerta. Sa për mua, me gjithë simpatinë që kam për të, nuk e konsideroj as prind as bashkëshort: përkundrazi, pikërisht siç i spjegova, pronar të çatisë. Pra, një çati që mbulon të katërqind metra katrorët e një apartamenti luksi, në katin e sipërm të një pallati tek Pariolët. Kur them se varem nga ai, nuk kam asnjë kacidhe dhe, në se më flak në rrugë, do më duhet të kthehem tek të mitë, në provincë.
Ndërsa mendoj këto shkoj në anën tjetër të apartamentit, mbyllem në dhomën time, dhe duke ulur zërin gjer në mërmërimë, bëj disa telefonata. Ndërsa telefonoj, shoh e magjepsur nga dera e ballkonit të hapur mbi tarracë: është një e diel e bukur vere; im shoq ka punë për të bërë në qytet dhe kështu më mban këtu edhe në këto ditë pushimesh të mesgushtit, me një gëzim sekret timin sepse i urrej pushimet dhe ata që shkojnë në to.
Dielli shkëlqen me një dritë intensive, që në kontakt me gjethnajën e gjelbër dhe të palëvizëshme të rrushit amerikan, duket se ndryshon në heshtje. Është një e diel ashtu siç më pëlqen mua. Mbaroj telefonatat, hap garderobën dhe zgjedh veshjen e mbasdites. Diçka diskrete, të përmbajtur, serioze, elegante: një veshje mëndafshi, e lëshuar, me dy xhepa përpara dhe rrypin.
Pastaj afroj fytyrën tek pasqyra për të ritonuar sytë. Shumë thonë se i ngjaj asaj mbretëreshës së Egjyptit të Faraonëve, e gdhëndur në një skulpturë të famëshme, që kur e shoh veten në momente të tilla, prekem edhe unë nga magjepsja e fytyrës sime të hollë e përvëluese, nga bebëzat e shndrritëshme në lule të moshës, nga hunda e ngushtë dhe e profilizuar mirë, nga goja sensuale dhe e ëndëshme. Nuk rezistoj dhe i jap një të puthur në pasqyrë.
Duke zbritur me ashensor në katin e parë, kapërxej hollin dhe dal në rrugë. Një erë e freskët dhe e lehtë më mbështjell, më ngjit mëndafshin e veshjes nëpër kofshë dhe në ije. Makina është atje, e parkuar, e vetme në rrugën plot diell, një makinë luksi, e stërmadhe. Im shoq thotë se i ngjaj mbretëreshës së Egjyptit sidomos kur jam në timon të makinës, me fytyrën time hierarkike, e nxjerrë përpara mbi qafën e gjatë dhe të hollë. Thotë se ngjaj me të vërtetë si një mbretëreshe antike, në koçinë mbretërore.
Ndez motorrin duke shkaktuar një zhurmërimë të fortë, metalike; ndërkohë i hedh një sy pallatit tonë. Gjithshka fle, duke përfshirë edhe tim shoq, pa dyshim. Në katin e tretë dy tenda të mëdha ngjyrë portokalli fryhen lehtësisht dhe pastaj bien në erën që i lëkund.
Duk, duk, duk, duk, duk, makina rrëshqet nga rruga dytësore, në një rrugë të gjatë e të drejtë, me rrepe, me binarë tramvaji dhe shtëpi me dritare të mbyllura. Gjithshka ngjan e heshtur dhe e shkretë. Në semaforë pres, e vetmuar, që ngjyra e kuqe të shndrrohet në të gjelbër.Pres me durim edhe pse në vetvete jam e padurueshme, gjëja që më bën të padurueshme bëhet në fund të fundit më e magjishme se të jesh e durueshme.
Duk, duk, duk, duk, duk, makina përshkron me një shpejtësi të shtruar rrugën periferike, nga një semafor i shkretë në një tjetër. Guidoj e qetë, me të dyja duart mbi timon, gati pa lëvizur. Pastaj marr një disketë, atë të “Festivalit pranveror” të Strawinskit dhe e fut në radio. Është pikërisht ajo që më duhet për të më shoqëruar në skanimin e kalimit tim nëpër qytet. Rregulloj volumin, pastaj ndez një cigare me ndezësin e kroskotës.
Duk, duk, duk, duk, duk, makina kalon Teverin, le pas sheshin Ponte Milvo, ngjitet për në rrugën Kasia, mbërrij në kryqëzimin e Kamilucias dhe ja mbaj nga e majta. Ja disheza drejt Monte Marios, midis kopështeve të mëdha të vilave të fshehura. Një kthesë, pastaj një tjetër dhe një tjetër. Flak jashtë cigaren, dhe lag buzën e tharë me gjuhë.
Ja porta e oborrit. Ndaloj makinën diku në hije, zbres, futem nëpërmjet fletëve lëvizëse të portës, eci pa u ngutur nëpërmjet sheshit të gjerë me zhavor, të dy duart në xhepat e veshjes, me sytë e ulur përdhe. Në fund të sheshit vila më sheh të vi me tre radhë dritaresh të mbyllura. Një qen i madh danez, i kuq, gri dhe i bardhë, vjen të më marrë erë, miqësisht, më njeh, largohet qetësisht në drejtim të xhamave të një sere me bimë tropikale.
Dikush, ja, shfaqet në prag të portës së vilës, midis dy qypave të mëdhenj prej terrakote të tejmbushur me elbaroza: një kamariere. Kur mbërrij tek porta, bën mënjanë dhe më le të hyj. Sa kohë qëndroj në vilë? Ta themi një orë e gjysëm. Në fund, dal nga porta, eci nëpërmjet sheshit me zhavor me duart në xhepa dhe kokën përdhe, siç erdha. Qeni danez vjen dhe më mban erë, miqësisht, më njeh, largohet qetësisht në drejtim të serës. Ndërsa shtyj portën e rëndë, vë re se dielli që pak më parë ndriçonte ende pjesën e sipërme të vilës, tani është zhdukur i gjithë duke lënë në hije fasadën. Ja ku jam në rrugë: era e lehtë më mbështillet përsipër, më ngjit mëndafshin e veshjes nëpër kofshë dhe në ije. Hypi në makinë, e ve në lëvizje dhe nisem.
Duk, duk, duk, duk, duk, sikur ndihet mirë, pasi që është ndjerë keq. Tani do të doja që përsëri shetitja me makinë të mos mbaronte më. Dhe jo për gjë po të ndihem sërish mbretëreshë e Egjyptit, me kokën e profilëzuar mbi qafën e hollë, me dy duart e mbështetura mbi timon, me gojën në pritje të një eksperience joshëse. Fus në radio një tjetër kasetë, kësaj radhe “Boleron” e Ravelit. Makina bën të zbresë drejt Kasias, duke marrë rrugën e kthimit. Ç’ditë e mrekullueshme, ç’ditë e mahnitëshme.
Guidoj me një dorë të vetme, me tjetrën bëj të tjera gjëra: ndez cigaren, shkoj pëllëmbën në flokët e lëshuara e të zeza, i mbledh si kulaç rreth zverkut me një karficë të vogël të shndritëshme, kopsit kopsën në vrimën e fundit të veshjes, të hapur nuk e di si, numëroj si e verbër në një zarf të madh e të rëndë, shumën atje në çantën bri meje.
Ç’ditë pabesueshmërisht e lehtë dhe plot ajër. Makina shkon nëpër sheshin Ponte Milvio, merr përgjatë bregut të Teverit, duke patur në të djathtë ndërtesat e mermerta të Foro Italiko. Makina kthehet mbi urë në lartësinë e obeliskut, parakalon një palë semaforësh, rrëshqet me një ritëm të shtruar në hijet tallëse të rrepeve të një rruge. Në një pikë çfarëdo të rrugës, një grua e re, brune dhe e bëshme, në triko të gjelbër dhe pantallona tëzeza, gati sa nuk hidhet nën makinë, për ta ndalur. Frenoj në vend, vajza afrohet, më flet, marr zarfin me të shumën e parave, ja jap në dorë, ajo e fut në çantën e saj që mban krahëqafë dhe më përshëndet, duke u tërhequr pas. Rinisem.
Duk, duk, duk, duk, duk, makina rrëshqet nën rrepet, bën të ndalojë në njëtjetër pikë çfarëdo. Fik “Boleron”, ndez një cigare dhe tymos pa lëvizur, si për të rimenduar. Fytyra ime nuk shpreh asnjë ndjenjë, e di dhe më pëlqen që është kështu. Mbaroj cigaren, rive në lëvizje makinën, e drejtoj për nga rruga që të çon në shtëpinë time, mbi kodrinën e Pariolit.
Më vonë, pasi kam bërë dush dhe hedhur përsipër një robëdëshambër, ulem mbi tarracë, në heshtjen dhe qetësinë e mbrëmjes verore. Im shoq vjen edhe ai të ulet mbi tarracë, para darke. Flasim përsëri për gratë; për historinë e mikes sime me dy burrat, njëri i pasur dhe plak, tjetri i varfër dhe i ri, që bën dashuri me të parin për të financuar politikën, ndërsa me të dytin ndërkohë, nuk bën dashuri, vetëm e intrigon.
Atëhere e ushqej me lajmet e fundit që më kanëmbërritur mbi këtë personazh të pazakontë: në takimin e tyre të radhës, i riu nuk paraqitet, dërgon për tëtërhequr shumën një vajzë, ndoshta të vluarën e tij të re.
Mikja ime, përballë këtij ndryshimi që turbullon një ekuilibër të vështirë, e ndjen për detyrë ta rishikojë në themel të gjithë situatën, para se të vendosë se ç’duhet të bëjë.
Marrë nga Nacional
