Jusuf e Bardhosh Gërllava dhe Kadri Zeka, na lanë amanetin e shejtë, së si duhet dashur Atdheu dhe Kombi

Nga Jahja LLUKA

Për nga natyra me mençurinë, karakterin dhe vizionin që kishin, ishin dhe do mbeten personalitete të kalibrit europian, beteja e tyre u fitua me luftën dhe lirinë e popullit shqiptar, rruga dhe misioni i tyre le të mbetet e shejtë për çdo shqiptar i cili e do atdheun e tij. “Në shesh i nxora gjithë rekuizitat e parajsës /e syri i zbrazët në roje sodiste/ dhe përgjonte pamundësinë time të mundshme.” – Jusuf Gërvalla

Të flasësh hapur në atë kohë të humbur e të vështirë, ta kesh guximin e Herkulit, e të dalësh para botës, duke treguar vuajtjet e kombit tënd, i cili ishte nën luhatje për shuarje të përhershme, këtë e bëri vetëm Jusufi, misionin e tij thuajse të pamundur e ndjekën vëllau Bardhoshi dhe miku i tyre Kadri Zeka. Përgjatë epokave të ndryshme, nga gjiri i kombit tonë kanë dalur figura madhështore, të cilët me veprat e tyre sublime, kanë mbetur të përjetshëm. Përtej lashtësisë, popujtë tjerë na kanë pasur njëherësh lakminë dhe zilinë, për guximin, karakterin dhe besën, virtyte këto që u përcollën deri në ditët tona, e që na bënë t’iu mbijetojmë situatave të rrezikshme, agresionit të pushtuesve, të cilët kishin një qëllim të vetëm, asgjësimin nga faqja e dheut, të qenies shqiptare.

Neve bota na njeh për guximin dhe virtytet e Skënderbeut, të cilat civilizimi perëndimor i lakmon dhe nderon, por kemi edhe shumë figura të tjera, të cilat çdo popull që do lirinë andërron t’i ketë. Në historinë tonë më të re, padyshim që vend të veçantë zënë figurat e Vëllezërve Jusuf dhe Bardhosh Gërvalla dhe Kadri Zeka. Këto tri personalitete të shquara, për nga natyra me mençurinë,karakterin dhe vizionin që kishin, ishin dhe do mbeten personalitete të kalibrit europian, të cilët mjerisht u vranë nga dora e armikut, por vepra e tyre dhe atdhedashuria që ata kishin, do mbeten përgjithmonë vlera të patjetersueshme, në kujtesën shqiptare. Të shkruash për këto tri personalitete, është e vështirë të gjeshë fjalë për të përshkruar dashurinë që ata kishin për atdheun dhe misionin e tyre vetësakrifikues, në mbrojtje të interesit kombëtar.

Andaj sot, vepra e tyre le të mbetet shembëlltyrë për brezat e ardhshëm. Populli shqiptar po jetonte mjerimin nën Jugosllavi dhe kjo gjendje për Jusufin, Bardhoshin dhe Kadriun ishte e papranueshme. Andrra e tyre e cila u shndërrua në ideal ishte çlirimi i këtij populli të shumëvuajtur, të varfër dhe të privuar nga kushtet për një jetë të dinjitetshme. Veprimtaria patriotike e Jusuf e Bardhosh Gërvallës dhe Kadri Zekës filloi në moshë të hershme. Duke parë si domosdoshmëri dhe qëllim ata asnjëherë nuk u dorëzuan edhe pse presionet nga ana serbe ishin të mëdha. Në intervistën e rrallë të Jusuf Gërvallës për prestigjiozen gjermane “D. Cajtung” ai flet për diskriminimin e shqiptarëve nën regjimin serbë. “Diskriminimi kombëtar bëhet në shumë aspekte. Më 1946 Jugosllavia e ndaloi përdorimin e flamurit shqiptar në emër të ”Internacionalizmit Proletar”.

Një vit më vonë, përkatësisht në vitin 1947, u morr vendimi për dorëzimin e tepricës së drithërave në emër të njëfarë solidariteti. Kështuqë vetë shqiptarët u detyruan të jetojnë edhe pa bukë gjatë atij viti. Disa vjet më vonë u bë kolektivizimi bujqësor, eksperiment, që është bërë vetëm në Kosovë. Qëllimi ishte që, tokat e shqiptarëve të përzihen me ato të serbëve. Në vitin 1956, derisa Rankoviqi ishte akoma në pushtet, vetëm në Kosovë u bë një aksion për mbledhjen e armëve. Me këtë rast shumë burra shqiptarë u burgosën dhe u torturuan. Kjo ka ndodhur atëherë gjatë dimrit. Thuajse gjithë natën i kanë detyruar të qëndrojnë në kanale me ujë ose të lidhur lakuriq pas trungjeve të pemëve. Përsa i përket politikës ekonomike, Kosova është një vend shumë i pasur, përsa i përket bujqësisë edhe pasurisë me xehe.

Në popull flitet për një Kaliforni të dytë. Kosova përmban 64 për qind të të gjitha rezervave të nikelit e kromit, 65 për qind të rezervave të zinkut dhe plumbit, 28 për qind të rezervave të magnezit. Të gjitha, këto të dhëna, janë publikuar në gazetat jugosllave. Përkundër kësaj, në Kosovë nuk ekziston industria përpunuese. Të gjitha produktet nga këto përsëri i shiten Kosovës me përfitime të shumëfishta. Dy emigracione të Kosovës… Kjo mund të dëshmohet edhe me të ardhurat mesatare bruto për frymë. Të ardhurat e një banori të Kosovës në vitin 1953 kanë qenë 43 për qind më të vogla, se sa të një banori të Sllovenisë, republikës më të zhvilluar në Jugosllavi. Njëzet vjet më vonë, në vitin 1977, ato ranë në 37 për qind.

Edhe pse Kosova është furnizuese kryesore me energji elektrike, 250 fshatra nga 1300, që ka gjithsej Kosova, janë ende të paelektrifikuara. Që, thënë shkurtimisht, zhvillimi dhe funksionimi i Kosovës është i orientuar për furnizimin e Jugosllavisë. Ky diskriminim i madh ekonomik ka për pasojë papunësinë e madhe. Sipas të dhënave të pranuara zyrtarisht, papunësia në Kosovë është mbi 20 për qind. Kjo ka për rrjedhojë emigrimin e brendshëm dhe emigrimin e jashtëm. Emigracioni i brendshëm do të thotë brenda Jugosllavisë, kurse ai i jashtëm në shtetet evropiane. Midis viteve 1968-1978, p.sh. gjysma e popullsisë fshatare u detyrua të emigrojë.”

Të flasësh hapur në atë kohë të humbur e të vështirë, ta kesh guximin e Herkulit, e të dalësh para botës, duke treguar vuajtjet e kombit tënd, i cili ishte nën luhatje për shuarje të përhershme, këtë e bëri vetëm Jusufi, misionin e tij thuajse të pamundur e ndjekën vëllau Bardhoshi dhe miku i tyre Kadri Zeka. Për ta, diskriminimi i popullit shqiptar ishte i papranueshëm sepse historikisht, ky popull i përkiste lashtësisë dhe civilizimit europian e që aty ku kishte rrënjet, pushtuesit si hiena ishin vërsulur, duke ju mohuar gjuhën, kulturën dhe historinë, dhe duke ju mohuar jetën me të vetmin qëllim për t’i asgjësuar njëherë e përgjithmonë nga faqja e dheut.

Ja çfarë kishte thënë Jusufi për intervistën e rrallë e cila, ju botua pas atentatit ndaj tij, në ballinën kryesore të prestigjiozes gjermane “D. Cajtung” “Fillimisht ka pasur diskrimin përmes injorimit të historisë kombëtare. Shqiptarët janë pasardhës të ilirëve dhe janë populli më i vjetër i Ballkanit. Deri në vitin 1968 shqiptarët kanë qenë të detyruar ta mësojnë historinë sllave, gjë që do të thotë historinë e dinastive të ndryshme serbe. Historinë tonë nuk guxonim ta mësonim. Pas Luftës së Dytë Botërore, aty këtu, u formuan shkollat ku mund të mësohej gjuha shqipe. Përmes presionit të intelektualëve dhe politikanëve shqiptarë, numri i atyre shkollave u shtua, kështuqë u bë shkollimi masiv në gjuhën shqipe. Por, ata njerëz më vonë u dënuan me shumë vjet burg. Fillimisht u formuan vetëm shkollat fillore, më vonë edhe shkollat e mesme. Në vitin 1965 pranë Universitetit të Beogradit u hap Fakulteti i Albanologjisë. Ndërsa më 1968 në Kosovë pati trazira studentore, të cilat vërtetë kanë arritur ca suksese. Kështu që atëherë gjuha shqipe u njoh si gjuhë zyrtare në Prishtinë dhe u themelua Universiteti në gjuhën shqipe. Përdorimi i gjuhës amtare nuk ka qenë i lejuar dhe aty kanë qenë të punësuar kryesisht serbët. Tani rajoni zyrtarisht është dy gjuhësh, serbisht dhe shqip. Madje është përcaktuar me ligj që, ndokush që, nuk e di gjuhën shqipe nuk mund të punësohej fare, por në praktikë thuajse askush nuk i përmbahet këtij ligji. MASAKRA ME QËLLIM TË ASIMILIMIT!”

Mendje ndriturit, vizionarët Jusufi dhe Bardhosh Gërvalla dhe Kadri Zeka, u bënë pengesë për regjimin serb, dhe UDB-në. Ishte e papranueshme për ta që dikush i këtij kalibri europian, të dilte në pah, pasi që propaganda serbo-sllave, ishte aq aktive, diplomacia serbo-sllave e cila edhe sot vazhdon me të njejtën kartë, i paraqiste shqiptarët tërësisht shpellar, të pashkolluar, injorantë e të mjerë.

Ishte planifikuar çdo gjë me përpikmëri për qëllimet famëkeqe serbo-sllave, duke mos justifikuar mjetet e tyre për zhbërjen dhe grabitjen e tokave shqiptare. Me 17 janar 1982, në një atentat të planifikuar qëllohen për vdekje në Gjermani, Bardhoshi dhe Kadriu, ndërsa Jusufi plagoset rëndë, duke u vrarë pastaj në në spitalin e Heilbronnit të Gjermanisë. Duke i ditur rreziqet dhe kërcënimet ata asnjëherë, nuk u ndalën, sot ne duhet të jemi krenar për këto tri personalitete të cilat, me vrasjen e tyre bënë që bota t’i kthejë sytë kah ne. Jusufi e Bardhosh Gërvalla si dhe Kadri Zeka, i shkuan misionit të tyre deri në fund, shpirtrat e lire të tyre nuk e duruan robërinë nga armiku gjakatar.

Po citoj dy vargje nga poezia e Jusuf Gërvallës “Lufta dhe arti” “Tutje gjithnjë akull -Këndej gjithnjë zjarr-Unë jam syri i Aladinit-E shoh veten si digjem-në betejën e tmerrshme-të fjalës-e të mendimit/ Me shenjtëri të mallkuar-me përfytyrimin e qartë-e krijoj-Në mua shushurijnë dete-të qena-në ëndërr” Beteja e tyre u fitua me luftën dhe lirinë e popullit shqiptar, rruga dhe misioni i tyre le të mbetet e shejtë për çdo shqiptar i cili e do atdheun e tij.

Dërgoi për publikim, Skënder Mulliqi, gazetar