NIKË GASHAJ
Njohjet nga shkencat politike tregojnë se në periudhën e hershme të islamizmit ka mbizotërua qendrimi se religjioni është çështje politike, kurse politika çështje religjioze.
Xhamia ka qenë hapësirë jo vetëm e shenjtë, por dhe politike sepse në të janë diskutua të gjitha çështjet jetësore të bashkësisë shoqërore përkatëse.
Sot nuk paktikohet që të bëjnë mbledhje kryetarët e shteteve ku dominon religjioni i krishterë, por është bë praktikë që të bëjnë seanca/samite kryetarët e shtetëve opo të qeverive të vendëve islamike( pa marrë parasysh dallimet e tyre politike, të sistemeve politike etj.). Si përgjegje e botës islamike për sulmin e falëtores së tretë të shenjëtë të muslimanëve, Xhamin Aqsa në Jerusalem, është themeluar Organizata e Konferencës islamike( OIC) më 1969. në Rabat, e cila numron 57 shtete antare islamike.
Sikurse është e njohur, dhe vendimi i Presidentit të SHBA, Donald Trump për njohjen e Jerusalemit për kryeqytet të Izraelit ka pas shkaktua denim dhe reagime të ashpërta të vendeve islamike. Në lidhje më këtë çështje me thirrjen e Presidentit të Turqisë Erdoganit në mënyrë urgjente është mbajtur Samiti i vendëve islamike në Stamboll.
Sekularistët islamik dëshirojnë për ndarjen e religjionit nga politika. Tentojnë që religjioni të jetë çështje e jetës personale private. Megjithatë në anën tjetër për shkaqe politike dhe jo konfesionale janë për të ruajtur njëfarë raporti në mes islamizmit e politikës. Ndërsa Shoqata “Ibn Halldun” e ka mbajtur në Tubim shkencor në Londër, me 1996. Pjesëmarrësit e atij Simpoziumi në fjalë nga vendet e ndryshme islamike, kryesisht kanë qenë intelektualë dhe njëzëri e kanë vertetua mundësinë e sekularizimit të shoqërisë, duke nënvizuar se me atë nuk dëmtohet esenca e islamizmit. Gjithashtu, simpoziumi e ka miratua dhe Deklaratën për Drejatë e Njeriut.
Mirëpo, kritikuesit i kanë konsideruar ata si proprendomor duke u terhequr vrejtje se sekularizimi është i pa pranueshëm për muslimanë. Sipas mendimit të tyre në botën islamike nuk ekziston dallimi në mes të njëmendësisë së shenjëtë dhe të asaj shpirtërore. Prandaj në Prendim ka shumë moskuptime ndaj islamizmit( por dhe anasjelltas). Dikur në Prendim bauk ka qenë socializmi, kurse sot botën e frikojnë me islamizëm. Sa janë vetëm ata të cilët me josimpati shikojnë në muslimanë në Bashkësin Europiane ( edhe në Turqi).
Disa autorë pohojnë se sekularizmi është shmangur botës islamike. Madje dhe vendet për të cilat është folur se i ka përfshi sekularizmi, kanë përjetua “zgjimin islamik”(Egjypti, Libani, Irani, Tunisi, si edhe sot Turqia). Sipas tyre në botë islamike kurr nuk ka ardhur deri te ndarja e fesë dhe shtetit.
Shpesh dëgjohet termi”islami politik”. Çka do të ishte ai? Gjendja kur islamizmi pranohet më tepër si ideologji politike sesa shënjëtore. Natyrisht, në disa vende nuk është në pyetje vetëm”islami politik”, por dhe krishterimi politik dhe ideologjik.
Shtrohet pyetja: a është demokratia cilësi e vendeve islamike? Zakonisht ato e pranojnë teknologjinë e prendimit, por dyshonjë për liritë individuale dhe demokracinë e prendimit (islamistët). Në veçanti, fundamentalistët islamik nuk e pranojnë mënyrën e mendimit prendimor dhe të stilit të jetës, por për promocionin e ideve të veta i përdorin të gjitha të arrijturat teknike të prendimit(TV, Internet, fax, kasetat zanore…).
Varianti fundamentalist i islamizmit nuk është i përshtatshëm për zhvillimin e demokracisë( sipas tij të gjithë pjesëtarët e elitës politike islamike duhet të jenë myslimanë aktivë, kërkohet shtimja e sheriatit…). Mirëpo, a thua se fundamentalizmi protestantë, katolikë dhe ortodoksë janë të përshtatshëm për zhvillimin e demokracisë? Natyrisht se jo!
Analistët parashtrojnë pyetjen: a është i mundur zhvillimi i demokracisë në marrëdhëniet shoqërore në të cilat nuk bëhet ose pohohet se nuk mund të bëhet dallimi në mes të bashkëkësisë se religjionit dhe të bashkësisë politike, në të cilën nuk bëhet dallimi në mes të “Zotit dhe mbretit”? A Shpien ajo kah kontestimi midis njëmendësisë shpirtërore dhe shenjëtore? A vjenë sipas islamizmit, sovraniteti prej njerzëve, apo nga Zoti?
Sipas profesorit të sociologjisë së religjionit Ivan Cvitkoviq, ata të cilët e pranojnë demokracinë, qendrimin e vetë e bazojnë në iden e kuranit sipas të cilës qeveritë duhet të konsultohen dhe të qeverisin në baza të konsensusit. Sipas tyre, në shoqërinë demokratike është e mundur për të bërë ndarjen e religjionit prej politiket. Duke u nisur nga ajo se islamizmi dhe demokratia nuk janë në kundërshtim, shumë intelektualë përpjeken të bëjnë sintezën e idesë së demokracisë parlamentare dhe të islamizmit.
Për ata është një hapë përpara drejtë demokracisë, meqenëse në shumë vende, grupet islamike në mënyrë legale marrin pjesë në procesin zgjedhor dhe fitojnë vende në parlament(Tunis, Alzhir, Egjypt, Jordan…). Çështje tjetër është sesa lëvizjet islamike, kur të vinë në pushtet janë të gatshme për tolerancë pluraliste apo të llojllojshmërisë.
Në fillimin e shekullit XXI në Europën Prendimore ka pasur rreth 15 milionë muslimanë, ndërsa në terë Europë rreth 32 milion( rreth 7% të popullësisë). Më së shumti janë në Francë rreth tre milion, pastaj në Gjermani diçka më pak se tre milion. Mirëpo, pa marr parasysh emigracionin e muslimanëve në Europën Prendimore, jam i mendimit se frika se Europa do të bëhet “Republik islamike” më tepër është e mbështetur në histeri sesa në fakticitet.
Muslimanët janë grupacioni më i madh i emigrantëve në Europë, dhe ata në çdo shtet ndeshen pak a shumë me paragjykime e diskriminim. Të drejtat e muslimanëve janë bë çështje politike në vende të ndryshme europiane. Andaj dukuritë ksenofobe e diskriminuese të pakicave dhe të emigrantëve islamik kanë pasoja negative dhe rezultojnë me shfaqjen e dukurive të revoltit, dhunës dhe rebelimeve individuale dhe grupore islamiste. Në lidhje me këtë çështje është e domosdoshme realizimi konsekuent i të drejtave të njeriut të pjesëtarëve islamik në pajtim me standardet ndërkombëtare, për një demokraci më stabile europiane.
