Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike ([email protected])
Besimi se një luftë e shkurtër dhe vendimtare (në favor të tyre) është e mundur, duhet të jetë një nga iluzionet më të vjetra dhe më të rrezikshme që kanë serbët.
* * *
Ndërmarrja e përbashkët kriminale, është një doktrinë ligjore e përdorur në gjykatat e krimeve të luftës për të lejuar ndjekjen penale të anëtarëve të një grupi për veprimet e grupit. Kjo doktrinë e konsideron secilin anëtar të një grupi të organizuar individualisht përgjegjës për krimet e kryera nga një grup brenda planit ose qëllimit të përbashkët.
Ajo lindi përmes zbatimit të idesë së qëllimit të përbashkët dhe është përdorur nga Tribunali Penal Ndërkombëtar për ish Jugosllavinë për të ndjekur penalisht udhëheqësit politikë dhe ushtarakë për krime masive të luftës, përfshirë gjenocidin, të kryer gjatë luftërave Jugosllave 1991-1999.
Për shembull, “nëse tre-katër persona kryejnë një grabitje banke, një dyqan etj, dhe një e shtënë vret një person gjatë procesit, ligji i konsideron të gjithë fajtorë për vrasje”. Koncepti i “përgjegjësisë kolektive” ku më shumë se një person mund të ndajnë përgjegjësinë dhe ndëshkimin për veprimet e një personi tjetër nuk është pranuar gjerësisht dhe konsiderohet nga disa të jetë një formë e abuzimit të të drejtave të njeriut, ndërsa të tjerët besojnë se është i drejtë.
* * *
Çfarë është krimi i luftës? Një krim lufte është një shkelje e rregullave të caktuara të ligjit ndërkombëtar të luftës, të tilla si një sulm me qëllime të drejtuara ndaj civilëve ose tortura ose një keqtrajtim tjetër i ushtarëve armiq ose civilëve.
* * *
Krimi i luftës është një vepër penale sipas ligjit ndërkombëtar, në formën e shkeljeve të ligjeve dhe zakoneve të luftës. Veprimet mund të jenë kryer kundër luftëtarëve, civilëve në territoret e okupuara ose kundër pronave në territoret e okupuara. Çdo shkelje e ligjeve të luftës në një luftë midis kombeve është një krim lufte, ndërsa kjo nuk është domosdoshmërisht rasti në luftërat civile.
Termi përfshin, por nuk kufizohet në vrasjen ose keqtrajtimin e robërve të luftës ose civilëve, plaçkitjen ose shkatërrimin arbitrar të pronës, shkatërrimin pa shkaqe ushtarake dhe shkeljet e normave të tilla si respektimi i flamurit të bardhë si një shenjë e armëpushimit ose keqpërdorimit të një flamuri të tillë në sulm vjedhës (të pistë).
Në rastin e vrasjeve masive në kohë lufte, për shembull, pjesë të veprës mund të klasifikohen si një krim lufte, ndërsa pjesët e tjera kalojnë nën termin më të përgjithshëm krim kundër njerëzimit. Krimet e luftës janë një pikë e rëndësishme në të drejtën ndërkombëtare humanitare. Në disa raste, gjykatat ndërkombëtare janë thirrur për të ndjekur penalisht kriminelët e luftës, të tilla si në Gjyqet e Nurembergut, Gjykata Ndërkombëtare e Krimeve për ish Jugosllavinë.
Disa ish-kryetarë shtetesh janë paditur për krime lufte. Këto përfshijnë serbo-çetnikun Sllobodan Milosheviç, ishte akuzuar gjithashtu për krime lufte por ngordhi para se të mbaronte gjyqi.
* * *
Kalemxhinjtë pa njohuri në fushën ushtarake, që paraqesin versionin e tyre, kinse kërcënimi i fundit me luftë i Serbisë kundër Kosovës (thënë më mirë, gjithë shqiptarisë) është vetëm një shaka prandaj nuk duhet përgatitur ushtrinë – duhet të merren vetëm me çështje ku janë kompetentë, thënë më mirë, të sigurojnë jetesën si punonjës në ndonjë fushë të prodhimit. Duket se të tillët e shohin si detyrë të tyre t’u shpjegojnë të tjerëve atë që ata vetë nuk e kuptojnë. Pak mësimdhënie kërkon përgatitje të madhe.
Historia është plot me luftëra që të gjithë e dinin se nuk do të ndodhnin.
