Nga Jeta Zhitia*, Dita, 3 maj 2018
Në kalanë e Beratit, nën një hënë të plotë, e cila dukej si e gjallë mbi kurorën e maleve të shenjta, u ndjeva papritur si në një botë mistike.
Mora shkallët anësore për t’u ngjitur në katin e dytë dhe me tri-katër hapa të mëdhenj mbi dyshemenë e drurit, mbërrita te qoshku i dhomës. U ula këmbëkryq në bangon e dritares, e mbështetur lehtë në murin e gurtë. Hëna e zotëronte aq magjishëm qiellin mbi majat ende me dëborë.
Por miqve të mi të mirë ju takonte vëmendja e plotë. Porositëm verë dhe ushqim shqiptar. Unë ia ktheva hënës kurrizin dhe sytë bashkëudhëtarëve, që mundësuan rikthimin tim në këtë qytet të dashur.
Kaçurrelat e njërit prej miqve nga Gjermania jug-perendimore dukeshin si zgjatim i krahëve të shqiponjës në bluzën e tij të kuqe. Berlinasi afër meje, që kishte moshën dhe profesionin e babait tim nuk ia hiqte sytë hënës pas meje. Shoqja dhe shoku shqiptarë bashkë me flokë-shqiponjën komentonin buzagaz fjalët me të cilat na priti pronari i restorantit “Zëmra të gëzuara dhe kënaquni!“
Unë i mbusha të gjitha pjatat, tek të cilat më mbërrinin duart. Trokitëm gotat. Verës i ndjehej në gjuhë aroma e rrushit. Piva me gllënjka të mëdha dhe për një çast ndjeva brenda trupit tim rrezet e diellit mbi tokat e Myzeqesë.
Në atë moment një burrë i moshuar me çantë në kurriz dhe me një libër francez në dorë hyri brenda dhe u ul pranë nesh.
Zëri i televizorit të ndezur nuk shkonte me atmosferën. Ndaj unë u ktheva fillimisht nga bujtësi i sapoulur dhe e pyeta në frëngjisht:
– “Me falni monsieur, a është në rregull për ju nëse kërkoj që të fiket televizori?“
– “Sigurisht”, – thotë ai dhe unë i kthehem vajzës: – “Motër, a mund ta fikësh televizorin që të mund të dëgjojmë njëri-tjetrin më mirë?”
Shikimi im rikthehet te zotëria, duart e të cilit e mbanin librin sikur po ndante me mur dy botë: ai dukej sikur nuk ishte aty me ne, por brenda atij libri. Ishte aq i përqëndruar saqë dukej sikur shpirti i tij e kishte profesion hapjen e dyerve të botëve të ndryshme.
– “Monsieur, a jeni vetëm?“, i them. Biseda e miqve vazhdon, ndërsa unë dhe ai dukemi të zhvendosur si nga një dorë e padukshme në një dhomëz tjetër, edhe pse nuk kemi levizur aspak prej aty.
“Po, gruaja dhe djali janë në Athinë“.
– “A do hani darkë më ne?“, i them. Çuditet, por pastaj qesh, ngrihet mënjeherë dhe zë vend në krye të tavolines sonë, përballë meje.
Biseda kthehet në anglisht, me ndonjë rrugicë frëngjisht. Psikiatri nga Berlini në krahun tim të djathtë i drejtohet grekut përballë meje me shumë kuriozitet. Kur monsieur greku përgjigjet, ai u shton fjalëve edhe thënie tipike greke për të zbukuruar rrëfimin. Pastaj kthehet nga shoku shqiptar, të cilin e ka në krahë te djathtë dhe të dy qeshin.
– “Kam shtëpi në Berat, këtu në lagjen Kala. Edhe verën këtu e kaloj”, – thotë pasi unë i tregova që mua dhe berlinasit po na joshte ideja e një shtëpie verore në Berat.
Vazhdojmë bisedën për miqësinë mes shqiptarëve dhe grekëve. Flasim, qeshim. Ai tregon, ne tregojmë. Unë e pyes, e drejtoj bisedën tek identiteti europian, tek ajo çfarë i bashkon shqiptarët me grekët, por edhe me të gjithë të tjerët në këtë kontinent.
Flasim thuajse të gjithë rreth tavolinës së ngarkuar me pjata, gota dhe duar. Dikur nuk ka më “ne” dhe “ai” por të gjithë jemi “ne”. Pikërisht atëherë, m’u duk se e qeshura jonë lëshonte vezullime mbi gjithçka. Ose ndoshta isha unë që më shkëlqente zemra nga gëzimi.
Kisha përballë dy kultura të cilat i quaj të miat, atë gjermane dhe atë shqiptare, si dhe një mik të ri, me edukim francez, prejardhje greke, botues librash dhe pronar i dy librarive me botime ndërkombëtare në Tiranë. Edhe ai identifikohej si europian megjithatë. Ashtu siç e quaj edhe unë veten në prezencë të të tjerëve.
Po Berati? Ndjeja gjithandej erën e fortë të trëndafilave në rrugicat e Mangalemit. Një “metropol” i koegzistencës paqësore, të cilin për një mbrëmje, ne e shndërruam në një bashkësi idesh të frytshme.
Monsieur dhe unë mbetëm të fundit në tryezë. Dikur vendosëm që ishte bërë vonë. Poshtë dritares të tjerët shikonin hënën e plotë, kurse unë po e pyesja për librin që mbante ende shtrënguar në duar.
E hapi dhe më lexoi nje poezi. Fjalët të cilat nuk i kuptoja, ai i përkthente. Më preku fryma kozmopolite e atyre vargjeve, të cilat ai i lexoi me tonin e një gjyshi të ditur.
– “Me trego të lutem kopertinën që të memorizoj titullin“, i them. – “Pse”, thotë. – “Që ta blej! Më preku shumë!”
Ai qesh dhe më lexon edhe titullin më të njëjtin ton. “Soleil de nuit” (Dielli i natës)…
Botuar në Dita. Autorja Jeta Zhitia (foto kryesore) është një shkrimtare e re shqiptaro-gjermane, aktualisht në udhëtim në Shqipëri.
