Nga Revista Drini – 5 Mars 2018
l*Nëse nuk na ofrohe tndihma e gjithanshme prej Kosovës e Shqipërisë, ne nuk mund të bëjmë aq shumë vetëm, thekson Amina Nuraj,studente e shkëlqyeshme e trafikut rrugor nga Tutini. Rinia ka filluar të zgjohet dhe gjithnjë e më shumë i kërkon rrënjët e vërteta etnike, ekspozohen me flamurin kombëtar shqiptar, madje ka raste edhe të fëmijëve të mitur. Nuk kam une asgjë ndaj njerëzve që janë boshnjak të vërtetë, por kam kundër atyre që janë Shqiptarë, por të asimiluar në Boshnjak, dhe janë më Boshnjak të mëdhenj se ata të Bosnjës!Më e lumtur u ndjeva kur babai im ma tregoj foton e profesorit tim të dikurshëm nga shkolla fillore, i cili, siç tha babai im, ka qajtur nga gëzimi që kisha pasur sukses dhe i cili i ka thënë babait tim, që: “Tash me krenari mund të them që jam Shqiptar, pasi tash e kemi dikë që e çau akullin!”
Revista Drini për herën e dytë brenda të thuash dy vitesh e interviston Amina Nuraj-n (Nurovic) nga Novi Pazeri. Herën e parë ajo ishte një e re 19 vjecare, që befasonte për pjekurinë e saj të parakohshme; që befasonte me kulturën e saj dhe me lajmin e lumtur të jetës së saj kur e kishte kuptuar se i përkiste një populli tjetër, lajm që me mburrje dhe befasi ia kuptonte publikut, opinionit të gjerë shqiptar e joshqiptar, kur tregonte me mallëngjim dhe krenari se ishte Shqiptare nga ana e babait dhe nënës, nga gjyshi e gjyshja, me rrënjë shqiptare denbabaden. Pas pothuaj dy vitesh Amina Nuraj ka shkuar përpara: Eshtë studente e shkëlqyeshme e Trafikut Rrugor në Tutin të Sanxhakut (pjesa nën Serbi), ka krijuar miqësi të reja gjithandej duke rënë “në sy” edhe të shtetit Shqiptar i cili përmes Presidentit Ilir Meta e ftoj në kremten e ditës së Flamurit kombëtar Shqiptar dhe të shtetit shqiptar më 29 Nëntor 2018. Megjithëse nuk ka pasur ndonjë takim e bisedë të vecantë me Presidentin Ilir Meta apo Kryeministrin Edi Rama, Amina Nuraj i mbanë si “trofe” të triumfit për përpjekjet e saj fotografitë e përbashkëta me Ilir Metën dhe Edi Ramën.
Revista Drini: Si e vlerëson situatën në Sanxhak Amina Nuraj, (Nurovic), studente e trafikut rrugor nga Tutini? A vëreht ndonjë përmirësim i gjendjes së të drejtave e lirive njerëzore dhe nacionale të banorëve të atij regjioni, i cili qëkur është i ndarë në dy ish-republika jugosllave, tashmë në shtetin e Serbisë dhe Malit të Zi?
*Amina Nuraj: Situata në Sanxhak është përmirësuar pak, pasi që populli ka filluar të interesohet më shumë për prejardhjen e vet.
Revista Drini: Nga këndvështrimi i të drejave njerëzore e nacionale të sanxhakasve, vërehet që personat si ti, e të ngjashëm në përpjekje me ty, kan marrë përpkrahje të madhe dhe janë trimëruar prej popullit të tyre, nga shqiptarët gjithandej; përderisa vazhdon të jetë i pranishëm realiteti i hidhur se popullata shqiptare e Sanxhakut mbetët e asimiluar gjuhësisht, pra e “boshnjakizuar” me kohë, gjë që, sikur që mund të vërehet nuk ka “aq zogj të hareshëm” që i këndojnë “këngët e tyre”, siç i këndonin dikur atje? A ka ndonjë ndryshim thelbësor, kur të kihet parasysh që Serbia nuk i lejon ata njerëz që t’i kthehen të kaluarës së tyre, meqenëse kan investuar gjatë e shumë që ata banorë ta harrojnë gjuhën e vet, traditat e veta, kulturën e vet, që të sllavizohen-të “boshnjakizohen”, pra që të krenohen me Turqinë e me gjtihcka tjetër, përpos me origjinën e vet Shqiptare?
*Amina Nuraj: Mua fuqinë më të madhe për të qëndruar ma jep populli im si në Kosovë,Shqipëri dhe në mërgatë; fuqinë më të madhe po ashtu ma jep gjaku im që nuk më lejon që të ndalem, por më nxitë që të besoj në atë se një ditë do t’ia dal në qëllimin tim, që një ditë ta kthejmë popullin e Sanxhakut kah përkatësia e njëmendt nacionale e tij.
Revista Drini: Me një rast më keni thënë që “fëmijët e Sanxhakut e kan eliminue frikën nga Serbija, shumë të tillë me krenari fotografohen dhe ekspozohen me flamuj shqiptar, që deri dje nuk kan guxuar ta bënin, shumë prej tyre janë ofruar dhe e pranojnë prejardhjen shqiptare që me krenari e shfaqin publikisht…” Vallë a vetëm fëmijët janë “zgjuar” dhe i kërkojnë rrënjët e veta familjare-kombëtare, e jo prindërit e tyre?
Amina Nuraj: Asimilimi në Sanxhak e ka barë atë që e ka bërë, por ende ka fëmijë shqiptarë në Sanxhak që me krenari thonë kush janë e cka janë, në mes të cilëve është Armin Shkreli (Škrijelj) që me krenari e puthë flamurin kombëtar shqiptar, por edhe fëmijë si voglushja S.H., që i ka vetëm 12 vjet, por sipas gjasëve është një Une e dytë këtu sa i përket patriotizmit, e të mos e harrojmë këtu është Meris Koca (Numanovic), dhe të rinj të tjerë prej Sanxhakut. Fëmijët e Sanxhakut i janë frikësuar Serbisë dhe reagimeve të saj, por kur une për herën e parë e kam ngritur flamurin Shqiptar në Sanxhak (që më herët ka guxuar ta ngriste vetëm Aqif Blyta), une me këtë kam qenë nismëtarja që të shmanget frika prej Serbisë tek fëmijët e Sanxhakut, ndërsa tash fëmijët e Sanxhakut me krenari e pa frikë fotografohen me flamurin tonë kombëtar në Sanxhak. Në raport me prindërit tanë mund të them që ata, sikurse të gjithë prindërit, frikësohen për ne, pasi megjithatë jetojmë këtu ku jetojmë dhe të gjithë ata përpiqen disi të na kthejnë prej kësaj, pasi mendojnë që Serbija do të jetë më e butë ndaj nesh nëse deklarohemi si boshnjak!
Revista Drini: Kush ishte me ty gjat kësaj kohe?
Amina Nuraj: Gjatë gjithë kësaj kohe pranë më ka qëndruar Bashkim Pushkolli, Dika Adnan, Skender Hasangjekaj, Profesor Ismet Azizi, Bajram Kabashi, Guximtar Labënishti dhe Berat Cocaj.
Revista Drini: Ishit e ftuar në Shqipëri më rastin e festës kombëtare e ditës së flamurit kombëtar shqiptar, më 28 Nëntor 2017, datë që e përkujton ditën e clirimit të vendit nga Perandorija Osmane. E kam vërejtur që e bartë një foto me Presidentin e Shqipërisë, Ilir Meta, pastaj me Kryeministrin Edi Rama… Kam përshtypjen që dëshiron ta bësh publik e t’i japësh jehonë gëzimit tënd, triumfit tënd që e shfaqë. A kishe mundësi të bisedoje, apo vetëm u fotografove me ta?
Amina Nuraj: Vet ftesën e marrë nga ana e Presidentit të Republikës së Shqipërisë Ilir Meta që të isha e pranishme në kremtimin e asaj date e dite të lavdishme të historisë së kombit tonë, e shikoj si një fitore timen, pasi me këtë u kam treguar të gjithëve hapur e publikisht se kjo që e bëjë nuk e bëj për hajgare , por është qëllim e synim imi serioz, pasi kombi im ka treguar nderim të tillë ndaj meje sa që më ka ftuar edhe në Ditën e Pavarësisë së vendit tonë. Për fat të keq nuk kam pasur rast të flisja me ta për problemet në Sanxhak, por shpresoj që do të ketë rast për këtë.
Revista Drini: Si të kan pranuar njerëzit kur u ktheve nga Shqipëria, ku ishe e ftuar në kremtimin e Ditës së Pavarësisë së vendit, duke e pasur parasysh se njerëzit vazhdojnë të frikësohen atje dhe që edhe sot e kësaj dite provojnë që ta fshehin prejardhjen e vërtetë etnike? A ke pasur ndonjë problem meqenëse je e para që qartë e zëshëm the që je Shqiptare e që krenohesh me prejardhjen tënde etnike?
Amina Nuraj: Kur e kam marrë ftesën dhe kam thënë që më ka ftuar Presidenti i shtetit tim në kremtimin e pavarësisë së vendit tonë, askush nuk më ka besuar, ishin shumë mosbesues, pasi une jam e para pas 73 vitesh që e marrë ftesën e tillë. Njerëzit në Sanxhak pas kthimit tim prej Shqipërisë më kan uruar, madje edhe ata që në një mënyrë më kan përqeshur për angazhimet e mija e disa, madje, e pranuan që janë Shqiptarë e që nuk kan asgjë Boshnjake në veten e tyre. Më e lumtur u ndjeva kur babai im ma tregoj foton e profesorit tim të dikurshëm nga shkolla fillore, i cili, siç tha babai im, ka qajtur nga gëzimi që kisha pasur sukses dhe i cili i ka thënë babait tim, që: “Tash me krenari mund të them që jam Shqiptar, pasi tash e kemi dikë që e çau akullin!”
Revista Drini: A ke pasur dhe a ke probleme pas deklarimit tënd të thuash heoik para të gjithëve që je Shqiptare? Si të shikojnë organet e rendit, pavarësisht që ajo që e ke bërë hyn në kuadrin e të drejtave njerëzore e qytetare, të drejta që i mbronë, gjithashtu, Kushtetuta e Republikës së Serbisë?
Amina Nuraj: Jo, nuk kam pasë asnjë problem, pasi të gjithë ata që i dijnë zakonet e vendit, – në të cilin fatkeqësisht jetoj, e dijnë që nuk guxojnë të më shkaktojnë ndonjë problem, pasi kjo është e drejta ime etnike si Shqiptare.
Revista Drini: Pyetje konkrete: Pasi është fakt historik që njerëzit e Sanxhakut në shumicë kan prejardhje Shqiptare, por që janë vetëm të asimiluem gjuhësisht, në anën tjetër, të njejtit botërisht janë deklaruar si “boshnjak”, duke menduar të ikin prej frikës së represionit të vazhdueshëm gjat këtyre më shumë se 100 vite… Si duket për një njeri të thjeshtë ardhmëria, duke i pasur parasysh dilemat: Prejardhjen Shqiptare dhe deklarimin e ashtuquajtur pragmatik, si “boshnjak”?
Amina Nuraj: Arsyeja për shkak të së cilës kan vepruar ashtu, është arsyeja e quajtur: Frikë nga Serbija, frikë nga e kaluara e hidhur në raport me Serbinë, frikë nga ngjarjet luftarake të së kaluarës së hershme e anktuale, pasi kan menduar që Serbija nuk do t’u bëje asgjë, nëse deklarohen si boshnjak?!…
Revista Drini: Për fat të keq duhet ta pranojmë të vërtetën e hidhur se banorë të Sanxhakut të shpërnguylur në Kosovë në periudha të ndryshme të historisë më të re, pavarësisht që kan prejardhje Shqiptare dhe mbiemra Shqiptar si Daci (Dacic), Muriqi (Muric), Rugova (Rugovac), Kuqi (Kuc) itd., në shtetin e ri të Kosovës ende deklarohen si boshnjak, kurse ti këtu në Novi Pazar hapur thua që je Shqiptare… Si e shikojnë pazarasit “rrugën tënde”, meqenëse ti tash je një vajzë mjaft e njohur, përderisa edhe ata, njejtë si ti, kan prejardhje Shqiptare?
Amina Nuraj: Për fat të keq ka familje që turpërohen me prejardhjen e vet kombëtare, por kjo është e gjitha pasojë e Jugosllavisë së vjetër, që e ka prishë imazhin e Shqiptarëve, – jo vetëm tek shqiptarët këtu, që u sllavizuan gjuhësisht pastaj, por edhe në hapësirën e ish-Jugosllavisë dhe në botë! Për të gjithë është e çuditshme e gjithë kjo, kuptohet, por une jam e vetmja që i kam mbledhë forcat shpirtërore dhe që kam mjaft guxim që të gjithëve t’ua them të vërtetën çfarëdo që të jetë ajo. Si kudo në botë, edhe në Sanxhak ka të tillë që e respektojnë atë që e bëj une, por gjithashtu ka edhe të tjerë që nuk pajtohen me këtë që une e flas, e për ç’gjë kuptohet që kam dëshmi e fakte për të folur.
Revista Drini: Dihet që je studente e shkëlqyeshme e Trafikut Rrugor në Tutin dhe që je e respektuara atje nga të rinjt. Megjithatë, përkundër angazhimit në studime, e vërej që nuk rresht t’i kërkosh gjurmët historike, traditat, doket e zakonet popullore të mbytura nga dhuna pushtuese, rrënjët Shqiptare të Sanxhakut, dhe që i shkruan disa tekste historike, në frymën letrare? Çka je duke punuar konkretisht Amina Nuraj?
Amina Nuraj: Po, une shkruaj poezi për Atdheun tim, ndërsa para tre ditësh e kam përfunduar skriptin për luftën në Sanxhak, ku flitet për ekzekutimet e Aqif Blytës dhe Ahmet Dacit, dhe asimilimin e mëhershëm të Sanxhakut. Do të ishte mirë sikur dikush të interesohej të bënim film në atë temë, pasi do të ishte më lehtë për mua dhe kështu do t’i tregohej botës se çfarë gjenocidi (asimilimi) kan bërë ndaj popullit shqiptar të Sanxhakut në atë kohë.
Revista Drini: Ftohesh në tubime të ndrysme kulturore e historike në Kosovë e gjetiu, por ende nuk kam dëgjuar që keni filluar të keni tubime të tilla në Sanxhak, ku shkencëtarët, historianët etj., bashkohen për të këmbyer mendime e shqyrtime të çështjeve historike për luftën për ta mbarojtur Sanxhakun dikur; për rolin e Aqif Blytës dhe heronjve të tjerë të atij regjioni si dhe për ndihmën e pakursyer të vëllezërve nga Kosova, pavarësisht përkatësisë religjioze të tyre?
Amina Nuraj: Po, por e dini si është situata në Sanxhak? Edhe po të organizoheshin tubime të tilla , heronjt Shqiptar do t’i quajnë “boshnjak”! Nuk kam une asgjë ndaj njerëzve që janë boshnjak të vërtetë, por kam kundër atyre që janë Shqiptarë, por të asimiluar në Boshnjak, dhe janë më Boshnjak të mëdhenj se ata të Bosnjës!
Revista Drini: Çka do të kishe dëshirë të thoje e që nuk kishe mundësi ta thoje në intervistën e parë para pothuaj dy vitesh? Çka ka ndryshuar tjetër në kuptimin e mirë të fjalës?
Amina Nuraj: Do të dëshiroja që me këtë rast ta lus diplomacinë shqiptare që të aktivizohen rreth çështjes së rikthimit tek vetja e mohuar e Shqiptarëve të Sanxhakut, të na ndihmojnë në ndonjë mënyrë. Siç thash në fillim, ka ndryshuar shumëcka për të mirë, pasi të rinjtë e Sanxhakut kan filluar të mendojnë për origjinën e vet të vërtetë, të krenohen me simbolet e veta kombëtare, me flamurin e kombit, me shqiptarët në përgjithësi, por populli ynë duhet ta kuptoj se pa ndihmën e diplomacisë Shqiptare; pa ndihmën e institucioneve arsimore të Kosovës e Shqipërisë, të instituteve të ndryshme shkencore, të Akademive Shkencore, etj., nuk mund të bëhet aq shumë.
