Ramiz LUSHAJ
1.
E pazakontë Ekspozita “Shkollat Amerikane në Shqipëri (1891-1933)”, me mbi 300 foto të hershme të ngjitura vertikalisht në 71 stenda të hijshme prej druri, me mbi 200 tekste shkollore e programe mësimore, gjithato dokumenta të ndryshme si dëftesa shkollore, blloqe shënimesh, mjete mësimore, etj. të hapura horizontalisht në nëntë tavolina ekspozimi, që flasin për historinë kumtuese për mirë të pesë shkollave shqiptaro-amerikane: Shkolla e Vashave në Korçë (1891), Shkolla Teknike në Tiranë, e njohur ndryshe “e Harry Fultzit” (1921), Instituti “Kyries” në Kodër-Kamëz (1922), Shkolla Fillore “Kennedy” në Korçë (1925) dhe Instituti Shqiptaro-Amerikan i Kavajës (1926).
Ende dhe sot, në të 125-tin vit, shkollat shqiptare në trojet etnike në Ballkan nuk e kanë mbrri nivelin e lartë e fuqinë e madhe të tyre të mësimdhënies teoriko-praktike, të bazës materiale e didaktike, etj.
Kjo Ekspozitë, në këtë 7 Mars 2016, me gjithçka ekspozon në stenda e vitrina të saj, është një leksion i hapur për politikën shqiptare në Tiranë, Prishtinë, Shkup, Podgoricë, Preshevë, që t’i kthejnë ma shumë e ma mirë sytë me fjalë e vepra drejt arsimit kombëtar shqiptar, që ta ngrejmë në lartësinë e standarteve bashkëkohore euro-atlantike.
2.
Komisioni Organizator i Ekspozitës, teksa po hartonte listën e ftesave për eliten politike të Tiranës: presidentin Bujar Nishani, kryetarin e Kuvendit Ilir Meta, kryeministrin Edi Rama, ish presidentin e ish kryeministrin Sali Berisha, ish-kryetaren e Kuvendit Jozefina Topalli, liderin e ri të Opozitës Lulzim Basha dhe ministren e Arsimit Lindita Nikolli, u ndal tek një emër i njohur: Bujar Leskaj. Pas tij vinte kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akad. Myzafer Korkuti. Lista rendore mbyllej me të ftuarin e dhjetë, një tjetër politikan i kohës. Kaq, e mjaft.
Një ftesë e veçantë është për Ambasaden Amerikane në Tiranë, për ambasadorin e saj Donald Lu, për këtë diplomat që ka një çerek shekulli në diplomacinë amerikane, që është një misionar i madh amerikan, që sillet si një shqiptar i vërtetë, jo vetëm se flet shqip, por edhe ngaqë mendon e vepron shqiptarisht.
Po çështja shtrohet ndryshe: çka e lidh sot dr. Bujar Leskaj, kryetarin e Kontrollit të Lartë të Shtetit me Ekspozitën “Shkollat Amerikane në Shqipëri” në dy shekujt e kaluar të kombit shqiptar?! Me çfarë “statusi” i çohet atij kjo ftesë në listën elitare me vetëm dhjetë të ftuar të tillë nderi në këtë veprimtari shqiptaro-amerikane?!
Epilogu i kësaj Ekspozite, që ngjan si një “muzeum” për nga objektet e vlerat e saj, e ka prologun e vet, dhjetë vjet ma herët, prej nga viti 2006, çka lidhet dhe me emrin e dr. Bujar Leskaj, asokohe ministër i Turizmit, Kulturës, Rinisë e Sporteve. Ai, atëherit, për herë të parë, e përkrahu pjesmarrjen e koleksionistëve shqiptarë me një stendë të madhe e të veçantë në Panairin e Librit në Pallatin e Koncerteve në Tiranë. Ai, tek Shpëtim Sala, kryetari i sotëm i Qëndres Mbarëkombëtare të Koleksionistëve Shqiptarë (QMKSH), pa një dalëzotas të përkushtuar, një studjues e koleksionist me passion e aksion, me arkiv të pasur, me shpirt kombëtar shqiptar. Ndaj i ofroi atij, Shpëtimit me miqtë e tij koleksionistë, mundësinë e mirë të hapjes së një ekspozite tematike në Vlorë në Nëntorin 2006, në Ditën e Festës të Flamurit, e cila ishte mjaft e suksesshme. Diçka përtej një arritjeje të zakonshme, një befasi e rrallë. Ishte e dyta ekspozitë brenda vitit, brenda pak muajve.
E prej atëherit, nga viti 2006, në këto dhjetë vite, Shpëtim Sala – kryetar i QMKSH me antarët e veprimtarët e saj koleksionistë, ka hapur 30 ekspozita të ndryshme në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Malin e Zi dhe deri në Budapest të Hungarisë. Vetëm për arsimin kombëtar shqiptar ka hapur disa ekspozita të tilla si në Tiranë e Strugë, në Korçë e Pogradec. Kjo Ekspozita “Shkollat Amerikane në Shqipëri” është e 31-njita Ekspozitë e historianit e koleksionistit Shpëtim Sala, e Qëndres së tij, me miqtë e tij.
Vet Shpëtim Sala, kryetari i QMKSH, thotë se i është mirënjohës dr. Bujar Leskajt, ish ministrit të Kulturës, sepse ai iu besoi, i vlerësoi, i përkrahu në kryehere e tevona, vitin tjetër, si një ministër shqiptar kombëtar. Ndaj dhe në këtë 7 mars 2016, plot dhjetë vite ma vonë, Shpëtim Sala, kryeprotoganisti veprimtar i kësaj ekspozite, në fjalën e tij kryesore në hapje të ekspozitës, i shpreh mirënjohje me fjalë shpirti, miku e shqiptari dr. Bujar Leskajt, pasi ai iu dha dorën për mirë, iu dha udhën për mbarë. Përndryshe, si të thuash, dr. Bujar Leskaj, është “kumbara” i kësaj pune të çmuar të nisur dhjetë vite ma herët, e që vjen me kurorë lavdie dhe në këtë ekspozitë “Shkollat Amerikane në Shqipëri”, që hapët nga Qendra Mbarëkombëtare e Koleksionistëve Shqiptarë e historianit e koleksionistit Shpëtim Sala, në bashkëpunim me Institutin për Studime Shqiptare dhe Protestante me kryetar David Hosaflook dhe Muzeun Historik Kombëtar, Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave të Shtetit e firmën tregtare sponsore plotore “Bijoutiful”.
Dr. Bujar Leskaj, ish deputet i Vlorës, sapo erdhi në krye të Ministrisë së Kulturës, me shpirtin e hapin e tij kombëtar shqiptar, në vitin 2006-2007, ende pa u shpall Kosova shtet i pavarur e Sovran (17 shkurt 2008) e organizoi në mënyrë institucionale e bashkëpunuese “Muajin e Veprimtarive Shqipëri-Kosovë”, tue bashkrendue punët me Ministrinë e Kulturës së Kosovës. Edhe kur ishte “kloni i kufinit”, kur piramidat ngriheshin përgjatë vijës së kufinit, kur kalimi i kufinit ishte tradhëti kombëtare, kur gjakosej me gjak shqiptari kufini, ishin librat e kangët, veprimtaritë kulturore-artistike, që po e thyenin kufinin në mes Shqipërisë e Kosovës, që po kërkonin e jetësonin bashkimin Kosovë-Shqipëri. Po, realisht, “de facto”, kufini Shqipëri-Kosovë u thye për herë të parë nga UÇK në Koshare, në vitin 1999, ndërsa për herë të dytë, në fushën e lidhjeve e bashkimit kulturor, e ka “thye” zyrtarisht dr. Bujar Leskaj në vitin 2006. Të tjerë ministra të kulturës të tipit aksidental “Pango” apo “Xhaferri”, që erdhen pas dr. Bujar Leskajt, e zbehën, e shuan, e harruan këtë punë të mirë e të madhe kombëtare të paraardhësit të vet.
Për sa kohë që dr. Bujar Leskaj, kuadri me tri universitete inxhinierike, ekonomi-financë e juridik, ishte në krye të Ministrisë së Kulturës të Shqipërisë, ka kryer gjithato veprimtari që e kanë lartësuar kulturën kombëtare shqiptare, që kanë lanë gjurmë e emër për mirë, që kanë krijuar traditë ndër vite, aq sa shumkush atë e vlerëson si një “Ministër Kulture me Status të Përhershëm”, ndaj e ftojnë në veprimtari të ndryshme kombëtare në gjithato rrethe të Shqipërisë, në disa treva shqiptare në Ballkan, sikurse dhe më 7 mars 2016 në Ekspozitën elitare “Shkollat Amerikane në Shqipëri”.
Dhe, në këto veprimtari, sa herë që ftohen personalitete elitare, organizatorët mirënjohës kanë dhe “Një ftesë për ty, Bujar Leskaj”…
