Nexhat Halimi
Bora shtrihej pafund. As zë nuk dëgjohej kund . Shtreza e bardhë, e pafund, binte në qelqet e dritares dhe e ndriste dhomën në kat. Zjarri ndizej i prajshëm. Nëna – afër kandilit, të varur në mur, tirrte penj, më pastaj i thurte për të bërë çorape për motrat e mua, që të strukur nën jorgan e përjetonim këtë pamje të natës së dimrit të mrekullueshme, të bërë tepër mahnitëse dhe nga drita e syrit të hënës.
– Nënë, do të na rrëfesh ndonjë ndodhi, – psherëtiva unë.
– Mbrëmë, – ngrehu kokën ajo, – iu fola për komitët në këtë pjesë të botës.
– Ajo qe mbrëmë. Duam dhe një rrëfim tjetër, për të na zërë gjumi.
Nëna buzëqeshi.
– Do t’iu rrëfej për skifterin. Mund t’i mendoni të bëmat që bën ai sapo t’i mbush dyzet vjeç? E kam me të dëgjuar këtë ndodhi, si dhe shumë këngë epike për trimëritë në trojet e mbushura ma varre të atyre që do të flijohen për shkollën shqipe, për lirinë. Unë s’ përjetova dot të mësoj shkollë, por mësova për historinë e pashkruar nga nëna ime, nga gjyshja…
– E nise rrëfimin për skifterin, pse tash e ndërron? – ndërhyri motra.
– Skifterët jetojnë deri në shtatëdhjetë vjeç, veç për të arritur deri këtu, secilit i duhet të marrë një vendim të vështirë në jetë…
– Çfarë duhet të ndërmarrë, – nxora zë unë.
– Heshtni, ndërsa dua t’iu tregoj këtë rrëfim të huazuar nga gjyshja…
– Vetëm fol, nënë. Secilën fjalë ta presim me padurim.
– Fajkoi, me të arritur në moshën dyzet vjeçe, thonjtë e tij e humbasin elasticitetin dhe fuqinë, duke e pasur të pamundur ta rrokin prenë, e cila është burimi kryesor i ushqimit. Në këtë moshë, edhe sqepi i tij i mprehtë dhe i fuqishëm, fillon e lakohet duke mos e kryer funksionin e tij. Dyzet vitet mbi supe, i bëjnë dhe krahët e tij të rëndë për shkak te peshës se puplave, të cilat i ngjiten për trupi, duke ia vështirësuar fluturimin.
Fajkoi jeton në ambiente shkëmbore. Aty e bën folenë e vet, me pamje të gjithmbarshme nga lëvizjet që dëshiron t’i ndjek dhe aty për aty vendosë t’i sulet gjahut, të cilin e ka kapë me shikim. Vetëtimë fluturon qiellit dhe vështirë e ka t’i ik gjahu, qoftë ai në qiell apo në tokë apo në det…
Ndërkohë e hetoi një zog të llojit të vet, i cili fluturoi përgjatë gjithë qiellit dhe vendosi të ndalet në shkëmbin tek qëndronte ai vetë.
– Çfarë kërkon ky skifter këtu, afër meje, – mendoi në habi, veç nuk e sulmoi. – Qenka i ri. Do të jetë dëm ta sulmoja pa e jetuar jetën…
Skifteri i ri, i posa ardhur, e shikoi me përqendrim të habitshëm dhe ky i vjetri tashmë sikur e dëgjoi të voglin t’i thoshte me psherëtimë .
– Kij durim. A thua nuk më njeh. Ka kohë të kërkoj e ja më në fund të gjeta. Ti je babai im, i bukur. A beson?
Fajkoit plak i pikën dy pikë lot.
– Eja, eja. Afrohu. Ka vjet të pres zemër thyer.
I vogli ia lexoi mendimin dhe pa frikë fluturoi e i ra pak para syve të hapur, mbi kthetra. I vjetri e zgjati kokën dhe bëri përpjekje ta prekte, ta shpupurishte me sqepin e vet të lakuar. Nuk ia doli dhe mbylli sytë.
– Ia behe vonë, tepër vonë!
– Do të gjesh ndonjë zgjidhje, – i vogli nuk iu frikua më, veç ia preku sqepin.
– Këto kushte, në të cilat më gjete, e detyrojnë skifterin, pra mua, të ndërmarrë një vendim tejet të vështirë…
– A ka alternativë tjetër? – iu bë sikur foli i vogli.
– Nuk ka!
– Ndoshta ka?
– Alternativa tjetër është vdekja e ngadaltë, të cilën secili skifter e refuzon.
– E çfarë ndodhë?
Ai vendos t’i hyjë një përvoje ndryshimi tërësor. Ky ndryshim do t’i zgjaste për njëqind e pesëdhjetë ditë në rrjedhë.
– Po çfarë bën skifteri?
– Le ta shohim së bashku…
Përcille siluetën time me kujdes.
Ja, ajo – hija ime, pra, fluturon ne majën më të lartë, atje ku dhe ndërton foletë, më pastaj, pak e pak, së pari fillon e godet sqepin në shkëmbinj, me sa forcë qe ka, derisa t’i thyhet. Së dyti, pasi ta këtë thyer sqepin, ngreh kokën dhe vështron qiellin nëpërmjet kaltërsisë , në të cilin ka fluturuar me shpejtësi vetëtime, të arrij te preja e vet. Herë qoftë peshk në det apo në lumë, herë tjetër qoftë dele apo sorkadhe buzë mali, apo herë dhe ndonjë gjallesë e shijshme, mund të jetë dhe fëmijë i vogël, i dalë para derës së oborrit për ta mësuar ecjen i vetëm…
– E theve sqepin, – gjëmoi i vogli
Fajkoi tashmë pret derisa t’i rritet sqepi, pjesë pjesë tërë ajo që është flakur. Sqepi kështu bëhet prapë thuaja se i ri dhe i gatshëm për ballafaqime të ashpra. Së treti, Fajkoi me sqepin e ri, fillon e shkul kthetrat e këmbëve. Së katërti, pasi t’i jenë rritur kthetrat, prapë fillon në gjakun e vet t’i shkul të gjitha puplat e vjetra. Ndërkohë, pesë muaj pas kësaj torture, skifteri i kthehet serish fluturimit në qiell, ngjashëm siç të kishte lindur për së dyti. Ky ndryshim i dhembshur, veç i domosdoshëm, ia mundëson të jetojë dhe për tridhjetë vjet të tjera, me ritëm të njëjtë, në rrjedhë të njëjtë.
Ja, ndonjë herë, lipset që të bëjmë ndryshime rrënjësore në jetë, edhe pse janë tejet të vështira, për t’ia arritur qëllimit.
-Kjo gjë ta mundëson dhe të jesh afër të voglit tënd, ta duash dhe të kënaqësh me të në pranverë, në verë e vjeshtë…
-E pse jo dhe në dimër, siç është ky i qetë dhe pa reshje të ashpra, – skifteri iu afrua dhe e mori nën krahët gjigand të voglin e vet dhe e vështronte hapësirën nga ka fluturuar pa frikë ndërmjet malesh të mbuluara me borë.
– Ja, – foli nëna e hutuar nga punonte afër kandilit, të varur në mur, tirrte penj, më pastaj i thurte për të bërë çorape për motrat e mua, që të strukur nën jorgan e përjetonim këtë pamje të natës së dimrit të mrekullueshme, të bërë tepër mahnitëse dhe nga drita e syrit të hënës.
Nëna u befasua, ngase nuk dëgjoi të jehonte asnjë zë nga unë e motra.
– I ka mashtruar gjumi. E ky gjumi i dimrit është tepër i ëmbël… –psherëtiu dhe e mori me mend, nesër prapë t’ua rrëfejë ndodhinë e njëjtë, për dy skifterët dhe natën me borë nën degët e lisit qindvjeçar dhe nën tufa të dritës së hënës. I thurte çorapet dhe ndonjë herë e vështronte dritën e borës së rënë në sipërfaqen e lëmuar në qelqe të dritareve të dhomës së katit të dytë.
– Njerëzit, njëjtë, si shpendët dhe kafshët i kanë shpesh herë ëndrrat e tyre, brengat dhe dashuritë e tyre të fshehura, – tha nëna. –Ja, kështu, jeta i ka dhe hallkat e veta për t’i krijuar zinxhirët e etjes.
