Shkruan Prof. Zymer Mehani
Mësimi i gjuhës zakonishtë është ekperiencë e rëndë për tërë familjen. Shumë gjëra ndërrojnë shpejt dhe rrënjësisht dhe për t’u adaptuar në vendin e ri shkojnë vite të tëra.
Shumica nga emigrantët përjetojnë stres gjatë kësaj periudhe, gjithashtu migrimi çdoherë ndikon në familje. Rrolet e burrit dhe gruas ndryshojnë rrënjësishtë dhe nuk janë ato të mëparshmet. E njejta gjë ndodhë edhe në raportin ndërmjetë prindërve dhe fëmijëve. Fëmijët nëpërmjetë çerdhes dhe shkollës shumë më shpejt e përqafojnë kulturën e huaj. Dallimi në mes kulturës etnike dhe kulturës së huaj mund të krijojë keqkuptime në shtëpi. Fëmijët zakonisht e mësojnë edhe gjuhën më shpejt se prindërit.
Prindërit mund të kujtojnë se nga ndikimi i kulturës së huaj do t’i humbasin fëmijët e tyre. Nëse fëmijët detyrohen të interpretojnë në gjuhë të huaj për prindërit e tyre, rolet në familje do të ndryshojnë rrënjësisht. Prindërit në ato raste do të mendojnë se do ta humbasin vlerën e rolit të prindit.
Gjithashtu edhe fëmijët poqese shumë shpesh janë në rrethana kur do të marrin përgjegjësinë e të rriturve atëherë në një mënyrë apo tjetrën e humbasin fëmijërinë e tyre.
Gjithsesi prindërit më së miri mund ta ruajnë kontrollin dhe rolin e prindërve duke e studjuar gjuhën dhe duke u integruar në sistemin shkollor të shoqërisë së huaj, me punë apo hobi të ndryshëm.
Kështuqë ata gradualisht do ta kuptojnë shoqërinë dhe kulturën e re, ashtu që atëherë do të dijnë që t’i drejtojnë fëmijët më së miri në këtë mjedis të ri. Gjithashtu edhe rolet e bashkëshortëve mund të ndryshojnë si pasojë e migrimit. Në shoqërinë e huaj vazhdimisht potencohet barazia gjinore. Mundësia e grave emigrante që të studjojnë, të punojnë dhe të kenë të hollat e tyre, është gjë që mund ta ndryshojnë rolin ndërmjet burrit dhe gruas. Gjithashtu meshkujt mund të kujtojnë që për shkak të emigrimit ata po e humbasin pozitën dhe respektin sikur në familje, ashtu edhe në shoqëri.
Posaçërisht, poqese punësimi do të jetë i vështirë, në ato raste burri e ka më vështirë që të bëjë diçka të dobishme për ta kaluar kohën më mirë. Në të njejtën kohë kur burrat provojnë ta gjejnë rolin e ri në vendin e ri, roli i gruas si nënë dhe si edukatore është i vështirë dhe obligativ.
Në cilëndo shoqëri njerëzit klasifikohen në kategori dhe organizohen në grupe. Individët që përbëjnë një grup, mbajnë lidhje të rregullta ndërmjet tyre, kanë të drejta dhe detyra lidhur me sjelljet e tyre, për shembull, një familje përbën një
grup: anëtarët e saj takohen rregullisht, kanë kundrejt njëri-tjetrit një sjellje dhe nga bota tjetër e jashtme.
Heterogjenitet shoqëror, heterogjenitet gjuhësor: këto dy fakte nga vëzhgimi bënë që të lindë sociolinguistika, e cila në zanafillë kishte si detyrë të përshkruante variantet e ndryshme, që bashkëjetojnë në gjirin e një bashkësie gjuhësore dhe e vënë në marrëdhënie me strukturat shoqërore. Vendosja e marrëdhënies mund të konceptohet në dy mënyra: ose studiuesi e quan se problemet gjuhësore nuk mund të zgjidhen veçse duke iu drejtuar ndryshoreve shoqërore, ose vetë gjuhësia duhet të rindërtohet, që të bëhet një teori e ligjërimit në kontekstin shoqëror. E para flet për variacionet gjuhësore e shoqërore të komunikimit; e dyta për komunikimin e pabarabartë, për dallimet klasore në ideologjinë e gjuhës.
Gjuha nuk është një grumbullim laraman variantesh të dalluara, duke e pasur secilin variant të specializuar për një fushe të përdorimit të veçantë. Për më tepër, është pranuar se ajo pasqyron dhe i jep dorë diferencimit të shoqërisë në grupe e në kategori, anëtarët e të cilave përdorin të njëjtin variant të gjuhës. Antinomia që del është vetëm në dukje; ajo zgjidhet duke përdorur nocionet e rolit dhe të grupit të referimit.
Klasat shoqërore nuk janë të lidhura thjesht e drejtpërdrejt me variacionet gjuhësore, standarde ose jo. Folësit në disa nga punët e tyre priren të përdorin më shumë variantin standard të gjuhës.
Sesa njerëz të tjerë, që kanë të njëjtin nivel të statusit, të të ardhurave dhe të arsimit. Profesionet në fjalë, për shembull, janë profesor, gazetar ose sportelist, duke nënkuptuar dy lloje veprimtarish: paraqitjen e një imazhi publik dhe shoqërizimin gjuhësor, shpalljen e normave. Labovi ka treguar se nëpunësit që nuk janë në kontakt me publikun, që nuk janë përpara skenës, për shembull, magazinierët, përdorin më pak variante me prestigj, sesa punonjësit në kontakt me publikun, si përgjegjësit e reparteve ose shitësit.
