Nga: Henrik Sundt – Revista Drini
Islami po përparon në vendin e NATO-s të Turqisë, ku politika dhe xhamia në teori duhet të ishin ndarë ashtu sikurse Kemal Atatürk (Kemal Ataturku) themeloi Turqinë moderne. Nën Erdoganin, Islami i ka autoritetet në përkrahje. Pamja është nga një demonstrim që kërkon që Hagia Sofia (Kisha e dikurshme Aja Sofia, tashmë muze, vërejtje e përkthyesit) të shndërrohet në xhami, pasi ka qenë muze. 1 shkurt 2019.
Foto: Umit Bektas / Reuters / Scanpix
Këshilli i Evropës ka deklaruar se Islami në përgjithësi është i papajtueshëm me të drejtat e njeriut dhe demokracinë. Këshilli gjithashtu shpreh shqetësim të fortë që Ligji Sharia do të bëhet pjesë e legjislacionit ose praktikës ligjore të Shteteve Anëtare.
Këshilli i Evropës, i cili nuk është i anëtarësuar në BE, është një organizatë ndërqeveritare me bazë traktati me 47 shtete, kryesisht anëtare të Evropës, që ka gjithsej 800 milion banorë. Themeluar në 5 maj 1949, Këshilli e ka selinë në Strasburg, dhe është kështu një nga paramasat më të hershme për integrimin evropian, që pasoi Luftën e Dytë Botërore. Ish-kryeministri Torbjørn Jagland ishte për dhjetë vjet kreu i këshillit, derisa u tërhoq në shtator 2019.
Këshilli i Evropës ishte origjina e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, e cila nga ana e saj formon bazën ligjore për Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Këshilli i Evropës miraton konventat, rekomandimet dhe rezolutat.
Përfaqësuesi i Këshillit Hollandez Pieter Omtzigt i bëri pyetjet e mëposhtme Komitetit Ministror të Këshillit në vitin 2014:
The Assembly considers that the various Islamic declarations on human rights, adopted since the 1980s, while being more religious than legal, fail to reconcile Islam with universal human rights, especially insofar as Sharia is their unique source of reference. This includes the 1990 Cairo Declaration on Human Rights in Islam, which, while not legally binding, has symbolic value and political significance in terms of human rights policy under Islam.
Deklarata e Kajros e vitit 1990 është përgjigja e vendeve islamike në Deklaratën e të Drejtave të Njeriut të KB 1948. Deklarata e Kajros formon shtyllën kryesore të Organizatës së Vendeve Islamike (OIC), që përfshin 57 vende anëtare me afërsisht 1.8 miliardë banorë.
Dy dispozitat e fundit të Deklaratës së Kajros formojnë bazën e Sheriatit për të gjitha kuptimet e të drejtave islamike të njeriut:
ARTIKULLI 24:
All the rights and freedoms stipulated in this Declaration are subject to the Islamic Shari’ah.
ARTIKULLI 25:
It is therefore of great concern that three Council of Europe member States – Albania, Azerbaijan and Turkey (for the latter, with the limitation: “so far as it is compatible with its laws and its commitments under international conventions”) – have endorsed, explicitly or implicitly, the 1990 Cairo Declaration, as have Jordan, Kyrgyzstan, Morocco and Palestine, whose parliaments enjoy partner for democracy status with the Assembly.
Këshilli i Evropës i kërkon Shqipërisë, Azerbajxhanit dhe Turqisë ose të tërhiqen plotësisht nga Deklarata e Kajros ose të fillojnë një rishikim të saj për ta sjellë atë në përputhje me Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut. Për më tepër, Këshilli është gjithashtu shumë i brengosur për mënyrën sesi ligji i Sheriatit (Ligji Sharia, vërejtje e përkthuesit) ka arritur një themel në vendet evropiane:
The Assembly is also greatly concerned about the fact that Sharia law – including provisions which are in clear contradiction with the Convention – is applied, either officially or unofficially, in several Council of Europe member States, or parts thereof.
Këshilli e konsideron të nevojshme të përsëris të drejtat themelore të njeriut dhe si ato nuk mbrohen nga Sheriati dhe Deklarata e Kajros:
The Assembly recalls that the European Court of Human Rights has already stated in Refah Partisi (The Welfare Party) and others v. Turkey that the institution of Sharia law and a theocratic regime are incompatible with the requirements of a democratic society.
The Assembly fully agrees that Sharia rules on, for example, divorce and inheritance proceedings are clearly incompatible with the Convention, in particular its Article 14, which prohibits discrimination on grounds such as sex or religion, and Article 5 of Protocol No. 7 to the Convention (ETS No. 117), which establishes equality between marital partners. Sharia law is also in contradiction with other provisions of the Convention and its additional protocols, including Article 2 (right to life), Article 3 (prohibition of torture or inhuman or degrading treatment), Article 6 (right to a fair trial), Article 8 (right to respect for private and family life), Article 9 (freedom of thought, conscience and religion), Article 10 (freedom of expression), Article 12 (right to marry), Article 1 of the Protocol to the Convention (ETS No. 9) (protection of property) and Protocols Nos. 6 (ETS No. 114) and 13 (ETS No. 187) abolishing the death penalty.
Rezoluta më pas hyn në më shumë detaje në lidhje me disa vende. Këshilli i vjen keq për praktikën e Sheriatit në rajonin grek të Thrakës dhe mungesën e të drejtave të njeriut në Turqi. Kjo e fundit është ndoshta një «dream on» projekt, pavarësisht se kush e tregon.
In this context, the Assembly regrets that despite the recommendation it made in its Resolution 1704 (2010) on freedom of religion and other human rights for non-Muslim minorities in Turkey and for the Muslim minority in Thrace (eastern Greece), asking the Greek authorities to abolish the application of Sharia law in Thrace, this is still not the case.
Muftis continue to act in a judicial capacity without proper procedural safeguards. The Assembly denounces in particular the fact that in divorce and inheritance proceedings – two key areas over which muftis have jurisdiction – women are at a distinct disadvantage.
Këshilli gjithashtu adreson veprimtaritë e gjykatave të Sheriatit në Mbretërinë e Bashkuar, të cilat kanë qenë aktive që nga fillimi i viteve ’80. Në 2018, u vlerësua se midis 30 dhe 85 gjykata të tilla ekzistojnë në Angli dhe Uells.
The Assembly is also concerned about the “judicial” activities of “Sharia councils” in the United Kingdom. Although they are not considered part of the British legal system, Sharia councils attempt to provide a form of alternative dispute resolution, whereby members of the Muslim community, sometimes voluntarily, often under considerable social pressure, accept their religious jurisdiction mainly in marital issues and Islamic divorce proceedings but also in matters relating to inheritance and Islamic commercial contracts.
The Assembly is concerned that the rulings of the Sharia councils clearly discriminate against women in divorce and inheritance cases. The Assembly is aware that informal Islamic courts may also exist in other Council of Europe member States.
Mundësia e rezolutës 2253 për tu bërë një tigër letre është e madhe, për kulturën që mund ta haj atë si një lloj kaftjalli. Eshtë larg prej fjalëve, veprës dhe rezultateve kur provoni për të ndryshuar praktikat kulturore të shekujve.
Por një vend për të filluar është të pranosh se ka një ndryshim – pjesërisht, një masë e madhe – mbi kulturat. Jo të gjitha kulturat janë njësoj të mira, dhe madje edhe kur Këshilli i Evropës e vë në dukje këtë, atëherë a duhet të jetë çështje të qenit skeptik dhe kritik ndaj Islamit?
Përktheu nga norvegjishtja: Gjergj – Bajram Kabashi
