Vaksinimi me bacil Calmette-Guérin çon në një puçërr të vogël, që mund të kalojë në një vragë. KWANGMOOZAA/ISTOCK
nga Jop de Vrieze, 23 mars 2020 – ScienceMag.org
Përktheu: Arben Çokaj
Studiuesit në katër vende, së shpejti do të fillojnë një provë klinike për një qasje jo-ortodokse ndaj koronavirusit të ri. Ata do të testojnë nëse një vaksinë një shekull e vjetër kundër tuberkulozit (TB), një sëmundje bakteriale, mund të rigjallërojë sistemin imunitar të njeriut, në një mënyrë të gjerë, duke lejuar që ajo të luftojë më mirë virusin, që shkakton sëmundjen koronavirus 2019 dhe, ndoshta, të parandalojë plotësisht infeksionin. Studimet do të bëhen në mjekë dhe infermierë, të cilët kanë më shumë rrezik të infektohen nga sëmundja e frymëmarrjes sesa popullata e përgjithshme, dhe te të moshuarit, të cilët janë në rrezik më të madh të sëmundjes serioze, nëse infektohen.
Një ekip në Hollandë do të nisë i pari provat këtë javë. Ata do të rekrutojnë 1000 punonjës të kujdesit shëndetësor në tetë spitale Hollandeze, të cilët ose do të marrin vaksinën, të quajtur bacillus Calmette-Guérin (BCG), ose një placebo.
BCG përmban një tendosje të gjallë, të dobësuar të Mycobacterium bovis, një kushëri i M. tuberkulozi, mikrob që shkakton TB. (Vaksina është emëruar pas mikrobiologëve francezë Albert Calmette dhe Camille Guérin, të cilët e zhvilluan atë në fillim të shekullit të 20-të.) Vaksina u jepet fëmijëve në vitin e tyre të parë të jetës në shumicën e vendeve të botës, dhe është e sigurt dhe e lirë — por larg nga përsosmëria: Parandalon rreth 60% të rasteve me TB në fëmijë mesatarisht, me dallime të mëdha midis vendeve.
Vaksinat në përgjithësi rrisin përgjigje imune specifike për një patogjen të synuar, siç janë antitrupat që lidhin dhe neutralizojnë një lloj virusi, por jo të tjerët. Por BCG gjithashtu mund të rrisë aftësinë e sistemit imunitar për të luftuar patogjenët përveç bakterit TB, sipas studimeve klinike dhe vëzhguese të publikuara gjatë disa dekadave nga studiuesit danezë Peter Aaby dhe Christine Stabell Benn, të cilët jetojnë dhe punojnë në Guinea-Bissau. Ata arritën në përfundimin se vaksina parandalon rreth 30% të infeksioneve me ndonjë patogjen të njohur, përfshirë viruse, në vitin e parë pas dhënies së tij.
Studimet e publikuara në këtë fushë janë kritikuar për metodologjinë e tyre, megjithatë; një përmbledhje e vitit 2014 e urdhëruar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë arriti në përfundimin se BCG duket se e ulë vdekshmërinë e përgjithshme tek fëmijët, por e vlerësoi besueshmërinë në këtë zbulim si “shumë të ulët”. Një përmbledhje e vitit 2016 ishte pak më pozitive në lidhje me përfitimet e mundshme të BCG, por tha se duheshin përpjekje të rastësishme.
Që atëherë, provat klinike janë forcuar dhe disa grupe kanë bërë hapa të rëndësishëm, që hetojnë se si BCG mund të forcojë në përgjithësi sistemin imunitar. Mihai Netea, një specialist i sëmundjes infektive në Qendrën Mjekësore të Universitetit Radboud, zbuloi se vaksina mund të kundërshtojë njohuritë e librave shkollorë, se si funksionon imuniteti.
Kur një patogjen hyn në trup, qelizat e bardha të gjakut të krahut “të lindur” të sistemit imunitar e sulmojnë atë së pari; ato mund të trajtojnë deri në 99% të infeksioneve. Nëse këto qeliza dështojnë, ata thërrasin në sistemin imunitar “adaptiv”, dhe qelizat T dhe qelizat B që prodhojnë antitrupa, fillojnë të ndahen për t’u bashkuar në luftë. Çelësi i kësaj është që qeliza të caktuara T ose antitrupa të jenë specifikë për patogjenin; prania e tyre përforcohet më së shumti. Pasi të jetë eleminuar patogjeni, një pjesë e vogël e këtyre qelizave specifike patogjene shndërrohen në qeliza të kujtesës, që shpejtojnë prodhimin e qelizave T dhe qelizave B, herën tjetër kur ka të njëjtat sulme patogjene. Vaksinat bazohen në këtë mekanizëm imuniteti.
Sistemi imunitar i lindur, i përbërë nga qelizat e bardha të gjakut si makrofagët, qelizat vrasëse natyrale dhe neutrofilet, supozohej se nuk kishte një kujtesë të tillë. Por ekipi i Netea zbuloi se BCG, e cila mund të mbetet e gjallë në lëkurën e njeriut deri në disa muaj, shkakton jo vetëm qelizat B dhe T të kujtesës specifike të Mycobacterium, por gjithashtu stimulon qelizat e lindura të gjakut për një periudhë të zgjatur. “Imunitet i trajnuar” e quajnë atë Netea dhe kolegët. Në një studim të rastit të kontrolluar nga placebo, i publikuar në 2018, ekipi tregoi se vaksinimi BCG mbron kundër infeksionit eksperimental, me një formë të dobësuar të virusit të etheve të verdha, i cili përdoret si vaksinë.
Së bashku me Evangelos Giamarellos nga Universiteti i Athinës, Netea ka ngritur një studim në Greqi për të parë nëse BCG mund të rrisë rezistencën ndaj infeksioneve në përgjithësi te njerëzit e moshuar. Ai po planifikon të fillojë së shpejti një studim të ngjashëm në Hollandë. Përpjekja u krye para se të shfaqej koronavirusi i ri, por pandemia mund të zbulojë efektet e gjëra të BCG më qartë, thotë Netea.
Për studimin e punonjësve të kujdesit shëndetësor, Netea u bashkua me epidemiologun dhe mikrobiologun Marc Bonten nga UMC Utrecht. “Ka shumë entuziazëm për të marrë pjesë,” midis punonjësve, thotë Bonten. Ekipi vendosi të mos përdorë infeksionin aktual me koronavirusin si rezultat i studimit, por “mungesë e paplanifikuar“. “Ne nuk kemi një buxhet të madh dhe nuk do të jetë e mundur të vizitojmë profesionistët e sëmurë në shtëpi,” thotë Bonten. Shikimi i mungesës ka avantazhin që çdo efekt i dobishëm i vaksinës BCG në grip dhe infeksione të tjera mund të kapet gjithashtu, thotë ai.
Megjithëse studimi është i rastësishëm, pjesëmarrësit me siguri do të dinë nëse e morën vaksinën në vend të një placebo. BCG shpesh shkakton një puçërr në vendin e injektimit që mund të vazhdojë me muaj, zakonisht duke rezultuar në një vragë. Por studiuesit nuk do e dinë, se në cilin krah të studimit — vaksinë apo placebo — do të ketë efekt një person.
Një grup hulumtues në Universitetin e Melbourne po krijon një studim të BCG midis punonjësve të kujdesit shëndetësor, duke përdorur të njëjtën protokoll. Një tjetër grup studimi në Universitetin e Exeter do të bëjë një studim të ngjashëm tek të moshuarit. Dhe një ekip në Institutin Max Planck për Biologjinë e Infeksionit javën e kaluar njoftoi se — të frymëzuar nga puna e Netea — do të fillojë një përpjekje të ngjashme tek të moshuarit dhe punonjësit e shëndetit me VPM1002, një version i modifikuar gjenetikisht i BCG, që ende nuk është aprovuar për përdorim kundër TB.
Eleanor Fish, një imunologe në Universitetin e Torontos, thotë se vaksina me siguri nuk do të eliminojë plotësisht infeksionet me koronavirusin e ri, por ka të ngjarë të zvogëlojë ndikimin e tij tek individët. Fish thotë se do ta merrte vaksinën vetë, nëse mund ta merrte atë, dhe madje pyes veten nëse është etike të mbajë përfitimet e saj të mundshme nga subjektet e provës në krahun e placebos.
Por Netea thotë se modeli i rastit është kritik: “Përndryshe nuk do ta dinim kurrë nëse kjo është e mirë për njerëzit.” Ekipi mund të ketë përgjigje brenda disa muajve.
Postuar në: Health, Coronavirus
doi:10.1126/science.abb8297
