Nga Skënder MULLIQI
Shpesh germa më të cilën fillon emri apo një shprehje, kanë domëthenie të madhe. Disa germa hiq nuk e kan “reputacionin’ e mirë. Se nga këto germa rrjedhin edhe shumë fjalë të rënda, apo që nuk i pelqejnë dikujt. Madje, nga ndonjë fjali e shkurtër apo pak më e gjërë, njeriu ka mundësi t’ia sheh sherrin edhe më burg.
Këtu bëhët fjalë për ndonjë ofendim të rëndë, që mund t’ia themi ndonjë personi nga mllefi, problemi, apo kur kemi ndonjë zënkë më te. P.sh. me germen “P”, nisin shumë fjalë që na tingëllojnë jo mirë. A mashkull “pordhan” ish, “prishan”, i “poshtër”, “peder”, “pis”, p… etj. Apo kur i drejtohemi dikujt me fjalë tjera ofenduese, si “mut”, “magar”,”mashkull i keq”… E kështu me radhe.
Disa fjalë kan domethënje më të gjerë, kurse disa tjera mund të kuptohen bukfalisht, e kemi fjalë që përdorën edhe në menyrë metaforike.
Ata njerëz, të cilët pak punojnë dhe shumë flasin, edhe mund të ofendohen më fjalë të rënda. Për ata që nuk konsiderohen njerëz të mirë, edhe mund të përdorën fjalët dhe shprehjet e ndryshme ofenduese karshi tyre.
Ne sistemin demokratik verbalizmat tolerohen. Por, në sistemin komunist, për shqiptimet e këtyre fjalëve karshi njerëzve te pushtetit, është futur shumë kush në burg.
Besa edhe tash ka raste që për verbalizma të tilla, të dënohesh, nese jo më burg, atëherë më gjoba parash. Në komunizem edhe një fjalë apo gjysem mendimi i shkruar, shumë krijuesve ju ka kushtur më shumë vjet heqje lirie.
Situatat ku përdorën fjalë banale janë bërë të përditshme, po ato po bëhën edhe, kur po shprehen paknaqësitë qytetare karshi pushteteve. Po shprehen edhe ne debate te ndryshme televizive…
Unë këtë shkrim më shumë e bëra nga fakti, se gjithçka po banalizohet në përditshmërinë tonë, që nuk është mirë, së nuk i takon kulturës së sjelljës, dhe as nuk korrespondon më shekullin që po jetojmë.
Duhet të gjithë t’i përmbahemi parimeve të (mos) përdorimit, të disa fjalëve, duke inicuar debate lidhur më këtë temë, të njerëzve kompetent. Se megjithate bëhët fjalë për njerëz. Fjalët e matura, fjalët më kulturë kanë shumë rëndësi.
Sigurisht e gjithë kjo matët edhe më nivelin e arsimimit të një populli, që aktualisht, nuk e kemi në nivel të dëshiruar… Kjo po ndikon që të kemi edhe mungesë të kulturës së komunikimit…
