Gjergj Jozef Kola
Livia e lindur ne vitet 80, e ndersa po rritet ne vitet 90 ka te gjitha hiret dhe goditjet e fatit si edhe ARBENIA: Ajo asht jetime nga Nana dhe me nji babe plot vese, te alkolizuem qe asht martue perse dyti per interes e aspak per dashuni, me ate qe do te jete me plot kuptimin e fjales: nji njerke per Livian. Ajo vuen ne nji peshe te trefishte!
Dashunia e vetme per Livian asht liria, e bukura, origjinalja, atdheu.
LIVIA do me thane ne shqip, Ullini, PAQJA e askush ma fort se kjo vajze me njiqind talente e me shume shuplaka te fatit nuk ka nevoje per te. Kur lexuesi ndjek fatin e Livias, hap mbas hapi te duket sikur po ndjek fatin e atdheut, te Arbnise, qe sot quhet Shqipni.
Simboli i kapun nga Autori i ri, Elvi Sidheri asht i mrekullueshem, ashtu siç asht edhe vete veprimtaria letrare e perkthyesit te talentuem. Ky simbol bahet aq i prekshem e realist kur lexuesi shef ato rruge te perditshme e fate njerzore, te cilat autori duket se i ka preke vete me dore e shkele me kambe. Ruajtja e linjes se prinderve te Mamase si nji force e pashtershme, gati transhendente e perditshme ne fatin e Livias kallxon per thellesi e pjekuni te Autorit.
Ne nenvetedijen e njeriut, nimfa e krijimit asht gjithmone femnore.
Elvi me stilin e tij e me simbolike te fuqishme asht nga te paktit autore te rij prozatore te kryeqytetit shqiptar e ma ndej, qe shkruen nji letersi te denje, te fuqishme qe padyshim do i rrezistoje kohes. (Ndryshe nga shume prozatore sot qe shkruejne per tema qe nuk i njofin, pershkojne shtigje qe nuk i kane rrahe e rrezohen ne sindromin e Karl Mayt.)
Qendresa ne karakterin e Livias perballe fatit tragjik te vllazenve e motrave te nji gjuhe, gjaku e kulture siç jane shqiptaret e Kosoves dhe mos rrezimi i saj ne korrupsion apo ne prostitucion, kallxon se Shqipnia ka shprese. Perçimi i frymes perendimore ne roman, kundra anakronizmave e fanatizmit, kundra ideleve te kalbuna komuniste kallxon se brezi i ri qe perfaqsohet nga Livia e Elvi Sidherit jep shprese per te ardhmen.
Livia e Elvit asht nji pasqyre besnike e kohes se tranzicionit e zhveshun nga çdo dogme e cila mund t’i tregohet me dinjitet botes si letersi shqipe… Ky asht nji nga te paktit romane, qe asht shkrue me nji STIL E ME NJI fryme; ndryshe nga shume romanciere sot qe ju ndryshon stili disa here e ju mbet fryma rruges. (ministria e kultures duhet te marre ne konsiderate romane te tille, t’i perktheje e te ja rekomandoje botes se e nderojne ate dhe atdheun tone… Mjaft ma me rekomandime e botime autoresh stilet e te cileve jane te mbushun me fosile realsocialiste e nuk kane force me e shkrue nji roman me nji stil e nji fryme)…
Elvi shkruen ne standart, sepse kjo asht gjuha zyrtare qe ka shkrue ne shkolle dhe asht pikerisht gjuha qe edhe Livia ka mesue ne shkollen e saj, porse futja e nje te ardhme edhe e elementeve toske ne gjuhe dhe stil do e vazhdonte traditen e bukur te autoreve toske shqiptare si Naimi, Cajupi, Lasgushi, Asdreni…
Nese Elvi asht sot nji shkrimtar mjaft simpatik e qe premton ne te ardhmen, kjo ndodh edhe fale autoreve te naltpermendun, ndaj te cileve ai ka si detyrim vazhdimin e pasunimit te gjuhes ne pergjithsi, e dialektit toske ne veçanti.
Ardhja e Livias ne letersine shqipe i ngjan nji filizi te holle, porse te forte e plot jete, i cili ne fushen e pervelueme nga realsocializmi perpiqet me dhane jete e gjalleni e lexuesin e mbush me nji fryme te re, te paster e plot jete.
Romani lexohet me nji fryme nga fillimi deri ne fund, e prandaj kush ka deshire me mbushe „qoshkat e zemres“ me ndjenja dhe mendime fisnike, te turret sa ma pare e te gjeje LIVIAN në DY BOTE te Elvi Sidherit.
Urime Elvi ” Ein Super Wurf” lieber Freund!
Gjergj Jozef Kola
Vjene, 02.08.2019
