Dr. Zef Mulaj
Bashkëpunimi ndërmjet grupeve kriminale të përkatësisve etnike apo kombësive të ndryshme në menaxhimin dhe ndarjen e mallrave dhe shërbimeve që janë të paligjshme (drogë, duhanit, armëve, njerëzit, mbeturinave toksike, prostitucioni lidhjet politike ndershterore etj.) ka rritur ndjeshëm shkallën e krimit të organizuar ! Kjo e ndihmuar dhe nga globalizimi, dhe krizat ekonomike e politike në vendet e ndryshme të botes dhe sidomos në vendet në zhillim dhe trazicione politike.
Globalizimi – kuptohet si heqje progresive të kufijve, rritjen e lëvizjes së kapitalit, mallrave dhe shërbimeve, transferimin e teknologjive të reja livja e lire e njerzve.
Kjo ka inkurajuar përhapjen e krimit mundsinë të veprojë në dimension ndernacional. Rënia e Murit të Berlinit, shpërbërja e Bashkimit Sovjetik dhe Jugosllavisë kanë ofruar hapësira të reja dhe më shumë mundësi për zgjerimin e krimit të organizuar ndërkombëtar. Prandaj vepra penale e krimit ndërkufitar është përcaktuar nga Konventa e Kombeve të Bashkuara kundër Krimit të Organizuar, nënshkruar në Palermo në vitin 2000. Për këtë Konventë janë shtuar më vonë tre protokolle që plotësojnë kuadrin.
Njëra ka të bëjë me trafikimin e personave (gra dhe fëmijë); e dyta për kontrabandimin e emigrantëve dhe e fundit në prodhimin dhe trafikun e paligjshëm të armëve. Shtetet që kanë ratifikuar Konventën e kanë për detyrë për të futur në legjislacionin kombëtar të zbatimit, parandalimin dhe bashkëpunim.
Vakumi legjislativ, mosefikasiteti nga korrupsioni gjyqësor ndihmojnë në përhapjen e krimit të grupeve kriminale nga një shtet në tjetrin. Shembulli më i fundit është nga grupet e Amerikes së Jugut të kokainës, e cila, në këtë dekadë, kanë ngritur bazat logjistike në Afrikën Perëndimore, sepse ata kishin mungesa të kontrollit të policisë, jostabiliteti politik dhe shkallës së lartë të korrupsionit, faktorët që e bëjnë gjetjen e rrugëve të reja të drogës në Evropë më të sigurt, dhe për këtë arsye me synimin për më lart.
Duke u vendosur në zona ku fëmijët janë më të rrezikuar dhe sigurimin e mallrave dhe shërbimeve në tregjet ku fitimet janë më të mëdha, organizatat kriminale transnacionale kanë demonstruar aftësinë e tyre për të fituar më shumë në vendet e pasura se sa në ato që janë ekonomikisht më të prapambetur. Fondet që rrjedhin nga veprimtari të paligjshme janë vendosur në mënyrë të vazhdueshme në sistemin global financiar që do të “pastrohen” për të maskuar origjinën dhe kështu per të shmangur rrezikun e sekuestrimit nga policia.
Këto operacione janë kryer duke përdorur të ashtuquajturat “strehë e taksave”, vende ku qëndra bankare ofrojnë riciklimin e shërbimeve të tilla si garanci e anonimitetit në transaksionet bankare. Në këtë mënyrë, organizatat kriminale transnacionale janë bërë lojtarët të mëdha në aktivitetin ekonomik global. Shtëpia e Bardhë, duke përmendur Fondin Monetar Ndërkombëtar llogarit madhësinë e riciklimit brenda një gamë të zgjeruar nga 800 në 2.000 miliardë dollarë në vit.
Nga këto 300 deri në 500 janë fryt i trafikut të drogës. Në lidhje me trafikimin e qënieve njerëzore, Emigracioni Ndërkombëtar vlerëson një qarkullim global rreth 8 miliard dollarë në vit, në disa raste, më e lartë se prodhimi kombëtar bruto të vendeve në botën në zhvillim. Kjo është arsyeja pse analistët kanë tendencë për të nxjerrë në pah se si fenomen është pragu gjithnjë e më i hollë në mes krimit të organizuar dhe krimit ekonomik.
Krimi i organizuar atëherë duket gjithnjë e më pak si problem i brendshëm në Shtetet e gjithnjë e më shumë si një realitet që kërcënon sigurinë e vendeve në të cilat krimi investon. Kjo është arsyeja pse kërkohet luftë e bashkërenduar ndërkombëtare kunder krimit të organizuar. Frika për fenomene të tilla si terrorizmi dhe krimi i organizuar është forcuar në të gjitha shoqëritë perëndimore pas renje se Kullave Binjake në Nju Jork më 11 shtator 2001.
Nëse globalizimi në këtë mënyrë ka lehtësuar lëvizjen e shërbimeve, mallrave dhe njerëzit duke nxitur forma të reja të krimit janë në gjendje për të vepruar në një dimension transnacionale, e njëjta gjë nuk mund të thuhet nga funksionet dhe aktivitetet e policisë dhe gjyqësorit, ende larg harmonizimit efikas në kuadrin ligjor ndërkombëtar.
Kjo është, në fakt, i vetëm në të cilën kufijtë janë ende një pengesë e madhe për zhvillimin e hetimeve dhe ndjekjeve penale. Për hetim te shpejte dhe për një përgjigje te shpejte.Për këtë problem, Bashkimi Evropian, me fillimin e mijëvjeçarit, ka krijuar dhe ka nisur një seri koordinime me Zyra e Anti-mashtrimit Evropian në Bruksel dhe struktura të tjera të centralizuara për koordinimin ndërmjet autoriteteve kombëtare përgjegjëse për ndjekje penale, me bazë në Hagë.
Në veçanti, aktet e fundit si një plotësues për Europol, Zyra Evropiane e Policisë, megjithatë, kompetenca autonome në fushën e hetimeve dhe sondazhe (ndryshe nga Interpoli, agjencisë ndërkombëtare të policisë me veprim të plotë ). Grupet krminale janë të përfshirë në kartelet transnacionale të krimit në Amerikën e Jugut, dhe në mesin e tyre është për të theksuar rritjen e meksikanëve në tregtimin e lëndëve narkotike; e triads kineze; klanet kosovare-shqiptare; mafia ruse; nigerian dhe Jakuza japoneze; Organizatat mafioze italiane, nga të cilat ‘Ndrageta për momentin është më e fuqishme dhe më e përhapur.
