FLETE NGA DITARI IM 1997 – Ndoc Selimi

Ndoc Selimi (ish-Aviator)

Kane kaluar 20 vjet (13 mars 1997 – 13 mars 2017) kur mora rrugen e gjate e te pakthim te orbites diellore dhe sot pas kaq kohesh po u paraqes nje pjese te ditarit tim te atyre viteve.

4 mars 97‘ – Ra Saranda, Himara dhe Gjirokastra. Ne morem urdher qe me disa helikoptere te çonim forca drejte jugut e sidomos ne Permet, ku akoma qendronte ne kembe pushteti lokal dhe prej andej keto forca do te kalonin nje dite me pas perseri me helikopter ne luginen e Drinos, ne fushe te Gjirokastres per te vene nen kontroll forcat rebele. Ne qafe te Muzines, midis Gjrokastres e Delvines ishin gozhduar forcat studentore te Akademise se Rendit te disllokuara aty nje dite me pare, por fale zgjuarsise dhe predisponimit te komandanteve te tyre, munden te terhiqeshin nepermes Grykes se Kelcyres per ne Terpan pastaj Berat – nje rruge tip ushtarake e dytesore, pasi rruga kryesore ishte e bllokua nga forca te pakontrolluara.

Ne shtabin e pergjitheshem te ushtrise ndodhen ndryshime; shkarkohet shefi i Shtabit pergjitheshem Sheme Kosova (nje gjeneral mjaft i zoti) dhe ne vend te tije emrohet gjeneral Çobani., si dore e forte e Berishes dhe aspak specialist i detyres. Po keshtu shkarkohet o menjanohet Safet Zhulali dhe i ipet koopetence e plote Gazidedes.Po edhe ky i paafte per te drejtuar nje ushtri tashme te lodhur, te pa paguar, dhe gati te perbuzur. Nga vartesit degjoja thenje se”perse te vritem. Ne nuk luftojme kunder nje armiku zaptues, si do quhem hero apo tradhetar”.

Me daten 5 mars kerkohen 8 helikoptere, por ishte e pamundur per efekt resurseve te kufizuara dhe per probleme teknike e mundem te nxjerrim vetem 5 plus u shtuan nje qe ishte i Vefes si dhe dy te policise. Operacioni do te kryhej nga Tirana per Permet dhe me zbarkim te forcave te derguara nje dite me pare ne Gjirokaster, ku do te udhehiqnin dy gjeneral qe i kishi çuar me pare. Operacioni u krye me sukses, por keto forca ndeshen ne resistencen e trupava te komanduara nga Komiteti i Jugut dhe per kete menjihere pas kthimit te helikopterve kerkohet te dergoheshin forca te tjera atje, apo te terhiqeshin ato me çdo kusht. Per kete me 6 mars jepet urdheri te organizoheshim me 5 helikoptere transport trupash e per oren 11 te ishim gati.

U disllokuam ne fushen e Laprakes dhe ne ora 11 te dates 6 ishim gati, por askush nuk erdhi. Rreth ores 18 pasdite u duken ne aerodromin e Tiranes disa makina tip IFA plot me ushtare, por me pare kisha dhene urdher qe helikopteret e disllokuar te ktheheshin ne baze. Pikerisht ne kete kohe erdhen keto efektiva te shoqeruar nga deputeti Blerim Çela dhe vete Gazidede. Une u thashe se nuk mund te behet ky fluturim, pasi jemi shume vone dhe helikopteret nuk mund te kthehen diten ne baze dhe nuk kemi as sistem ndriçimi te uljes naten, keshtu nuk dua te bej asnje viktime nder efektivat fluturuese. “Te kryhet detyra me çdo kusht” – me tha.

“Eshte e pamundur ” – iu pergjigja e kjo per arsye teknike e jo plolitike. “Do te mbash pergjegjësi penale” – me tha dhe qysh neser je i shkarkuar nga detyra. ” Si urdheron iu pergjigja me ton”. Me nje shikim te shpejte vura re se ushtaret tip zboristash qe kishin vetem nga nje bluze ushtarke dhe nje kapele, u gezuan per kete anulim te detyres dhe kur u thashe kthehuni mbrapesht, mu duk se mora qindra falenderime nga ata mjerane qe ishin bere nje grusht aty siper IFAVE.. Te nesermen po prisja urdherin e shkarkimit apo nje flete arresti, por per çudi me urdheruan te nisesha urgjent per ne Kuçove me helikopter per te çuar gjeneral Perlat Sulen, ku vete reparti i aviacionit Kuçove ishte ne revolte.

Me 6 mars 1997 kishte ndodh nje fatkeqesi; Bashkeshortja e pilotit tone Vladimir Selimollari ka rene nga shkallet e katit dyte dhe gjete vdekjen direkt. Te gjithe ne shoket e tij ishim ne gatishmeri nr 1 dhe askush nuk mund te largohej te pakten per nje ngushellim o per tu gjetur afer tij.

Me 7 mars m’u dha urdheri mua direkt ( Isha ne rolin e shefit shtabit te regjimenit) , pasi komandant Serveti ishte semure me temperature te larte , qe te nisesha urgjent per ne Kuçove. Nuk me thane te verteten, por qe te dergoja atje leng hidrualik per avionet. Perfitova nga rasti dhe ngarkuam helikopterin me plot 16 pilote te tjere dhe sebashku me Sami Guzinen u ulem te shtepia e Vladimirit afer klubit “Partizani” ne Tirane, ku do te shkonin te pakten per ngushellim. Lajmeruan se ne Laprake priste gjeneral Perlat Sula, i cili do te shkonte ne Kuçove. Sapo zbritem ne repartin e gjuajtesve, nje situate teper agrsive ishte krijuar atje nga efektivi aviacionit. Arme qe zbraseshin ne ajer, ulerima , irritime deri ne tejskaj. Kishin te drejte.

Pjesa me e madhe e kolegeve tone ishin jugore dhe me urdhera te veçanta detyronin gjuajtesit e tjere luftarake te regjimentit te Rinasit e te Gjadrit te shkonin ne zonat e rebeluara dhe ndonjehere te bombardonin o mitralonin . Me ndergjegje te plote them se asnje pilot nuk ka qelluar mbi qytet apo njerez , por vetem ne male per te krijuar njefare frige, por ne popull, i cili nuk kishte asnje lloj komunikimi, veç atij gojor, u tha se po bombardohej Vlora. Pas nje mbledhje te gjate me kuadrot kryesor pilote e teknike te Kuçoves u ra dakord te mos ngrihej asnje avion luftarak ne detyra te tilla. Kete u premtoi edhe komaandanti i aviacionit gjeneral Perlati.

8 mars 97. Diçka po levize. Forcat politike rane dakort per armepushim dhe per nje marreveshtje te perbashket me te gjitha partite politike per te krijuar qeverine e shpetimit kombetar. Ne ora 17 kekohen 5 helikoptere per te terhequr forcat e derguara dite me pare ne zonen e Gjirokastres. Urdheri ipej nga njerez ne detyre qe nuk kishin idene e aviacionit. U mblodhem me komandant Servetin ne zyre dhe diskutuam pamundesine e dergimit te helikopterve ne kete ore te vone, ku pa arrite ne Gjirokaster behej erresire. Ku do te uleshin?, Ku do te lidheshin me keto forca? Cdo gje ishte e pamundur. Por edhe kembengulja e eproreve tane ne ministri ishte urdher i padiskutueshem. Mblodhem pilotet por edhe inxhinierin e repartit Shuaip Malo, i cili kembenguli se nuk kemi helikopter ne gatishmeri.

U kthyem pergjigje, por nga ana tjeter telefonat buqisnin kercnueshem. I kerkuam ekipazhit te gatishmerise qe ishin Veli Perleka, Agim Nerguti dhe teknik Teki Zajmi. Fatkeqesisht te tre verior qe a e mirrnin persiper kete detyre. Me nje ane i thashe Veliut ta shikonte vete situaten, duke i lene te kuptonte se mund edhe te kthehej nga rruga per nje “defekt”, pasi kisha bindjen se ky fluturim ne drejtim te Gjirokastres ne kete ore ishte me teper rrezik. U nisen. Ne qendruam ne radio derisa nuk nuk kishte me komunikim me ekipazhin. Ne ora 19 30 vjen Serveti e me tha “Kane plagose Veliun”.

E keqja me e vogel i thashe, se mund te ishin te vdekur te tre. Gjate manovres per ulje ne aeroportin e Gjirokastres ne lartesine rreth 10 m. ishte qelluar me automatik nga toka helikopteri dhe nje plumb e kishte zene ne kembe. Them me bindje se perveç disa forcave te pakontrolluara qe me arme ne dore benin te fortit, pjesa tjeter ishte absolutisht krejt paqesore dhe nuk ishte ajo qe shtypi nga dy palet paraqiste. Keshtu u interesuan per pilotin e plagosur dhe u dergua direkt ne Janine per mjekim, ndersa piloti tjeter dhe tekniku jane trajtuar shume mire me te gjitha konditat. Kjo kishte ndodh edhe me ushtaret qe ishin kape “rob” ku nuk ka pase asnje keqtrajtim nga ana kundershtare.

9 mars, 10, 11 asgje e veçante. Tirana vazhdonte jeten e perditeshme, anipse ne jug dhe ditet e fundit ne veri u hapen te gjitha depot. Tirana qete.

12 mars. Ishte vendos qeveria provizore. Kryeminister z. Bashkim Fino, ish kryetar i Bashkise Gjirokaster. Keto dite u nderlidha me ekipazhin e mbetur ne Gjirokaster dhe u thashe se ne diten me te pare do te vime e tu marrim. Me 12 do te shkonte helikopteri i rendit per te marre kryeministrin e ri per ta sjelle ne Tirane. Jonuz Trimi, komundanti i helikoptervre te rendit me mori ne telefon e me tha se do te shkonte ne Gjirokaster. E lame te vinte ne Farke ne ora 7. 30 te dates 12. Erdhen e me moren mua me helikopterin e rendit Jonuzi dhe Reshat Mullaj. Arritem ne Gjirokaster. Kerkova direkt takim me Agimin e Tekiun te ndaluar atje. U vune ne levizje gjithe ata veta, por ne rremujen qe ekzistonte nuk munden ti gjenin. E kishim lene te mirrej Kryeministri Fino pa shoqerues nqse vinte ekipazhi. Pritem disa kohe dhe nuk po dukeshin, ndersa helikopteri yne ishte shkaterruar plotesisht.

Keshtu u kthyem pa i marre ata, por fola me nje qe ishte organizator aty dhe me dha fjalen se do ti paisnin me autorizim te veçante e ti shoqeronin deri matane Vjoses per ne Tirane. U kthyem . Ne ora 11 ishim ne Tirane. I urova pune te mbare Z. Fino. Kjo nate ishte “Bartalomeo” i Tiranes. Plasi te shkolla Bashkuar, plasen depot e armatimit ne te gjithe repartet. Ishte perjetimi me zi qe kam kaluar ne jeten time. Nuk kam asnje force per ta pershkruar ate òka ndodhi ne repartin tone. Por… e nesermja do te ishte edhe largimi im nga Tirana per ne Itali. E gjithe ajo nate eshte nje histori qe duhen kohe per ta pershkruar. Persa i takon kesaj katraure, une kam bindjen time se dikush e ka dijte me pare dhe projektuar me pare dhe mund te jete ajo qe tha Zhulali se: “Asht nje dosje e zeze qe nuk ka per tu hapur kurre”.

…poezi.

DJEGIA E TROJËS

Ika n’pranverë
kur Troja ra me faqe përdhe
e prej rrënojave dilte endè tym.
Pabesia ulikse hapi porten Shé*)
kali shtatzanë mbi botë u pa
e dielli mbi tokë ma nuk shndriti
Troja ra.
Ra Troja shqiptare!
Strehët e pullazeve nuk pikojnë ma shi;
emnat tonë shkrue mbi bedena me qindra herë
u shkimbën përjetësisht nën hi.
Kur orbitën e hanës mora
e kapota e vjetër ushtarake
lshonte endè pika gjaku mbi tokë
sytë ktheva për t’fundit herë
e peshën e dheut tem e ndjeva n’shpirt.
Udhtimin ma njomi loti i butë
e dritat verbuese të metropolit huej
trishtimin ma shtuen.
Kulaç lkurën e gjarpnit vramë ka mot
n’votër e pashë si pergjumë
e gishtat e ngrimë shtërngova fort.
(1997)
*) Shè – njera nga portat e Trojës.

LA CONFESSIONE DEL SOLDATO TROIANO

Partivo in primavera
quando Troia metteva faccia a terra
e rovine diffondevano ancora il fumo.
L’astuzia di Ulisse apriva le porte Scee*),
comparve sul mondo il cavallo pregno.
Il sole si spegneva
Troia cadeva.
E sconfitta la Troia Albanese.
Dai i tetti non pioveva più,
i nostri nomi sui merletti
scritti centinaia di volte
si perdevano per sempre sotto la cenere.
Quando seguivo l’orbita lunare
il mio vecchio cappotto militare
perdeva ancora gocce di sangue,
voltavo la testa per l’ultima volta
e il peso della mia terra sentivo nel anima.
Una lacrima m’inumidiva il camino
e luci abbaglianti della metropoli straniera
mi accrescevano la tristezza.
A spire, nel cuore della mia casa,
la pelle del serpente ucciso da tempo
ho rivisto, improvviso nel sogno
e le gelide dita stringevo forte. (1997)
*) Scee, una delle porte di Troia.

Dërgoi për publikim, Gjin Musa, gazetar